Terug naar 1996: een winter lang Elfstedenkoorts
De Waddenzee lag dicht en er werd zelfs geschaatst op het IJsselmeer. Zó streng was de winter van 1996. Maar... er kwam geen Elfstedentocht. Wat ging er mis?
In Andere Tijden Sport blikken betrokkenen vanavond terug op die winter en op de beslissing om de Tocht der Tochten niet uit te schrijven.
Bijna 'it giet oan'
De voorzitter van de Friesche Elf Steden, Henk Kroes, ging er daags vooraf nog vanuit dat hij het legendarische 'it giet oan' uit zou kunnen spreken. "Het was zó ongelooflijk spannend. Ik dacht zelf: dit redden we. Dit komt klaar. Ik was héél positief."
Weken van spanning waren aan de persconferentie voorafgegaan. De media-aandacht bereikte een kookpunt. Het Nederlandse publiek leerde nieuwe termen kennen als 'ijstransplantatie' - het plaatsen van ijsschotsen in wakken. Maar het was allemaal voor niets.
Voorzitter Kroes: "Op het laatste moment moest ik ineens zeggen dat het niet doorging. Dat was een heel zware beslissing."
Tijdens een vergadering van rayonhoofden bleken er meer problemen te zijn dan was voorzien. Er waren te veel onzekere passages tussen de steden. "Dan moet je met lood in de schoenen naar de persconferentie en verklaren dat de tocht niet door kan gaan."
Generale repetitie voor 1997
Kroes: "Achteraf ben ik ongelooflijk blij dat het een jaar later wel doorging. Omdat wij de ervaringen van 1996 hadden, is die tocht ook vlekkeloos verlopen. We hebben een generale repetitie gehad en dat was heel belangrijk voor die tocht van '97."
Waarom er een aflevering van Andere Tijden Sport gemaakt is over een tocht die niet verreden is? "Gekscherend zou ik kunnen zeggen: omdat de verhalen over de Elfstedentochten die wél doorgingen op zijn", aldus maker Jeroen Stekelenburg. "Maar voor een goed verhaal over de Elfstedentocht, ons nationaal cultureel erfgoed, is altijd ruimte."
En er is wat te vertellen over 1996: dat jaar kende namelijk één van de strengste winters van de vorige eeuw. "Dat maakt het opvallend dat er dat jaar geen Elfstedentocht gehouden is", vervolgt Stekelenburg.
'Men was angstig'
Een verslaggever van Het Friesch Dagblad, Klaas Jansma, zegt in de aflevering: "Men was angstig. Want wat zou er wel niet kunnen gebeuren? Mensen die door het ijs zakken? Nou, zorg dat je de brancards hebt om ze er weer uit te halen. Of dat er iemand kan sterven? Er sterft altijd wel iemand. Men had niet te bang moeten zijn."
Daags na de beslissing concludeerde Kroes: "Achteraf had-ie vandaag gehouden kunnen worden. Dat is heel triest om dat te moeten constateren. Of we dus een verkeerde beslissing hebben genomen? Nee, er is een juiste beslissing genomen op basis van de informatie die ons op dat moment bekend was."
Jansma: "Dat vind ik dus onvergeeflijk..."
Protocol aangepast
Stekelenburg: "Dit had het dieptepunt kunnen zijn van zijn voorzitterschap, ware het niet dat de tocht een jaar later wel doorging. Ze hebben naar aanleiding van wat er in 1996 gebeurde wel het protocol veranderd. Ze hebben gezegd: we moeten binnen 48 uur een tocht kunnen uitschrijven."
"Als het ijs er ligt, moet dat sneller kunnen. En dat is wel de reden dat het in 1997 gelukt is. Ze hadden toen een kortere periode dat er ijs lag dan in 1996, maar omdat ze het beter timeden, lukte het toen wel."
