Boeken van radicale moslims makkelijk te krijgen voor jihadisten in cel
Door de vrijheid van godsdienst is het lastig om verspreiding van islamitische lectuur waarin radicale ideeën worden verkondigd, te verbieden voor jihadisten in de gevangenis. Dat zeggen deskundigen tegen de NOS.
Jihadisten die zitten opgesloten op de terroristenafdeling van de gevangenis in Vught kunnen via de bibliotheek boeken bestellen van radicale moslims, bleek vandaag.
De Telegraaf werd getipt door een gedetineerde die zich daarover verbaasde. De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), verantwoordelijk voor de gevangenissen, bevestigt dat deze boeken te leen zijn in de gevangenisbibliotheek. Ze zijn aangevraagd door gedetineerden op de terroristenafdeling.
Radicale conclusies
Het gaat om boeken van de auteurs Bilal Philips uit Groot-Brittannië, de Duitser Ahmad von Denffer en de middeleeuwse geestelijke en filosoof Ibn Taymiyyah (1263-1328). Joas Wagemakers, islamoloog aan de Universiteit Utrecht, kent diens geschriften. Hij heeft er zelf ook een aantal in de kast staan. Ze zijn te koop bij boekwinkels in Arabische landen.
"De boeken van Ibn Taymiyya kenmerken zich door een sterke neiging de teksten letterlijk te lezen. Ook heeft hij soms conclusies getrokken die makkelijk op een radicale manier uitgelegd kunnen worden", legt Wagemakers uit. "Daarom worden ze door veel radicale moslims van nu gelezen, al lezen veel andere moslims dezelfde geschriften zonder daar radicale conclusies uit te trekken."
Gevaarlijk
De vraag of de boeken in handen van jihadisten gevaarlijk zijn, kan hij niet eenduidig beantwoorden. "Dat is helemaal afhankelijk van hoe iemand het uitlegt. Voor de één kan het radicaliserend werken, voor de ander juist andersom."
Hij verbaast zich er wel over dat de boeken van de Brit en de Duitser te verkrijgen zijn in de gevangenis. "Dat zijn helemaal geen geleerden". Wagemakers kan zich niet voorstellen dat de boeken verboden kunnen worden, vanwege de vrijheid van godsdienst in Nederland. "Of het gewenst is dat de gedetineerden de boeken te lezen krijgen is een ander verhaal. Dat is weer afhankelijk van de lezer".
Geen sinecure
Ook onderzoeker Daan Weggemans van de Universiteit Leiden vindt het verbieden van de boeken op de terroristenafdeling lastig.
"Het verbieden van bepaalde boeken is geen sinecure. Men zal zich beroepen op de vrijheid van godsdienst. Daarnaast is het bij veel werken een kwestie van interpretatie. Bij het eventueel verbieden is een specialistische inschatting nodig."
Weggemans vertrouwt erop dat de mentoren van de gedetineerden en de gevangenisimams in de gaten houden wie welke boeken bestelt. "Dat kan ook een inzicht geven over waar iemand zit in het deradicaliseringstraject".
Extra check
In de Nederlandse gevangenissen is een 'expertpoule' van acht imams, opgeleid en gescreend door de overheid. Zij zijn gespecialiseerd in het omgaan met geradicaliseerde verdachten. Ze praten veel met deze gedetineerden om hen een andere kijk op de islam te geven. Ook spelen zij een rol bij de keuze welke boeken gelezen mogen worden op de terroristenafdeling.
Volgens de DJI kan een gedetineerde boeken aanvragen die niet in de bibliotheek staan. "Als die boeken algemeen beschikbaar zijn, kunnen ze worden besteld", zegt een woordvoerder. "Voor we ze aan de collectie toevoegen, beoordelen experts of ze verstrekt kunnen worden. Als de boeken zijn aangevraagd door gedetineerden op de terroristenafdeling, wordt er een extra check op gedaan en is er overleg met een imam en een psycholoog."
Wie de experts zijn, wil de DJI niet zeggen. Volgens de dienst zijn de boeken die nu ter discussie staan akkoord bevonden en is daarmee de kous af.
De PVV wil opheldering over de verspreiding van de godsdienstige literatuur in de gevangenis. De partij spreekt van "totale gekte" en wil dat het kabinet "alle islamitische boeken" uit de gevangenissen verbant en de imams ontslaat.