Het Loo wordt verbouwd: ducttape in plaats van pracht en praal

• Lambert Teuwissen

  redacteur Online

"Kijk uit waar je loopt. Het is glad, er lopen kabels en de vloer is oneffen", waarschuwt een opzichter met bouwhelm en veiligheidshesje. Toeristen hebben plaatsgemaakt voor bouwvakkers. Waar limo's van koninklijke gasten stopten, ronken nu graafmachines. Ducttape en zaagsel nemen de plek in van porselein en damast.

Nu de verbouwing van Paleis Het Loo bijna een jaar bezig is, mochten journalisten een kijkje komen nemen bij werkzaamheden.

Het plein voor het paleis is een enorme bouwput, binnen wordt heel veel asbest weggehaald:

Voor conservator Paul Rem, zelf ook enkele maanden niet langs geweest, was het even schrikken. "Dit was een plek van witte handschoentjes, nu gaat het met grote bouwschoenen", zegt hij. "Ik ben 26 jaar conservator van een heel mooi, warm, ingericht koninklijk paleis. Als je nu binnenkomt, ervaar je dat het is overgenomen. Het is een bouwplek geworden."

Het paleis werd afgelopen januari gesloten en leeggehaald voor de verbouwing, de eerste sinds Het Loo in 1984 een museum werd. Tot 2021 wordt er onderhoud gepleegd, gerenoveerd en een nieuwe, majestueuze ontvangstruimte aangelegd. Er is 123 miljoen voor uitgetrokken, de helft daarvan voor asbestsanering. Het brandwerende goedje werd bij de laatste verbouwing aangebracht, vlak voordat men doorhad hoe gevaarlijk het was.

Voor de nieuwe ondergrondse ontvangst (jassen-tassen-plassen in museumjargon) is het voorplein, de Bassecour, inmiddels volledig afgegraven. Het bordes is weggehaald en er ligt nu een troebel meertje, waar een ponton wacht op baggermachines. "Die slobberen straks water en zand op tot een diepte van 12 meter", legt projectleider Jorden Hagenbeek uit.

"Het wordt heel bijzonder", belooft hij . "Er valt straks daglicht naar binnen door een dun laagje water in de bassins erboven. Het wordt een prachtig lichtspel als je er onderdoor loopt."

Op deze foto's kun je verbouwing van de buitenkant bekijken.

Voor de entree van de ondergrondse ruimte moeten gedeeltes van oude funderingen wijken. Delen van de vleugels van het paleis zijn daarvoor voorzichtig op vijzels geplaatst, waarna de grond eronder is weggegraven. "Hierachter geen vloer", waarschuwt een rood bord.

"Natuurlijk is het spannend", beaamt Hagenbeek, die grapt dat gedeeltes van het gebouw nu min of meer in het luchtledige hangen. "Het is een 350 jaar oud monument, dat wil je heel houden. Het mag nog geen millimeter verzakken."

"Maar we hebben mazzel met de zandgrond hier in Apeldoorn. Als je dit doet in Amsterdam, met al die heipalen, dan ben je veel kwetsbaarder." Rem is gerustgesteld: "Ik snap niet hoe het kan, maar het schijnt te kunnen."

Het gegraaf levert soms nieuwe inzichten op: recentelijk werd er nog een beerpunt blootgelegd uit de tijd van koning-stadhouder Willem III. Hagenbeek houdt een porseleinen scherf omhoog. "Vandaag gevonden. Is niet uniek, we vinden vaker dit soort dingen, maar we zullen hem net zo voorzichtig als alle andere gaan conserveren en bewaren."

Op deze foto's kun je verbouwing van de binnenkant bekijken.

Binnen is het kwetsbare interieur bijna volledig onzichtbaar. De kamers zijn leeggehaald, wand- en vloerbedekking verwijderd. Af en toe prijkt er een muurschildering langs een van de houtvezelplaten. "Die zat er al", bezweert Hagenbeek lachend als hij op een kleine barst in een glazen ruitje wordt gewezen.

Als alles straks klaar is, krijgen bezoekers meer van het paleis te zien. Hagenbeek neemt zijn gasten mee over de staatsietrap van het paleis. "Dit is een van de mooiste ruimtes van het paleis. Koninklijke gasten konden hier in alle grandeur naar boven schrijden", zegt hij over de nu nog betimmerde opgang. "Museumbezoekers konden er nooit komen, omdat de trap niet stevig genoeg was. Dat gaat veranderen."

Ook Paul Rem verheugt zich al op het moment dat bezoekers weer welkom zijn. Zij zullen dan merken dat een aantal kamers is veranderd. Een kamer die was ingericht in de stijl van koningin Emma, wordt straks de ontvangstkamer van prins Bernhard.

"Nu het allemaal is leeggehaald ga je denken: het kan ook anders", legt Rem de redenering uit. "Zo wordt het paleis niet alleen van de stadhouders en Oranjes ver weg in de geschiedenis, maar ook van een publiek figuur die we allemaal nog wel kennen. Prins Bernhard is immers de grootvader van de huidige koning."

Nog een keer kijkt Rem een kamer rond waar het hout tegen de muren zit, een kaal peertje uit een pvc-buis het enige licht biedt en het asbest nog in de muren en het plafond zit. Vastberaden: "Over drie jaar ligt hier gewoon weer de beer die prins Hendrik heeft geschoten."