Oud-topsportcoördinator KNSB: 'Triest, er worden schaatsers beschadigd'

Het heeft alles weg van een spannende detective. Wat is er in 1985 gebeurd met het verdwenen koffertje van de schaatsbond? En vooral: waarom was de inhoud, urinemonsters van de vier beste schaatssters van het EK van dat jaar, onder wie Yvonne van Gennip en Ria Visser, zo belangrijk?

Antwoorden werden vrijdag gegeven in Andere Tijden Sport, dat samen met de Volkskrant 33 jaar terugging in de tijd. "Je wil het raadsel oplossen", legt maker Kees Jongkind uit. "Er is urine gestolen. Wat zit daar achter? Wie heeft dat gedaan? Het is een soort Crime Scene Investigation."

Dat de schaatswereld door het nieuws in rep en roer is gebracht, staat vast. Toch denkt voormalig KNSB-topsportcoördinator Ab Krook niet dat doping een rol speelt in het Nederlandse schaatsen. "Ik heb geen aanwijzingen gezien dat er ook maar één Nederlander iets zou doen of heeft gedaan."

'Wat moet je zeggen?'

In de kwestie rond het verdwenen kistje van het EK 1985 wijzen de vingers naar de bondsarts van de KNSB, Rob Pluijmers. Hij werkte in die tijd voor een farmaceutisch bedrijf en van hem is bekend dat hij in die tijd anabolen steroïden aan een wielrenner verstrekte. Ondertussen fronsen de wenkbrauwen van mensen die in de jaren tachtig actief waren in de schaatssport.

Krook was in 1985 coach van het mannenteam van West-Duitsland. Tot 1980 begeleidde hij de Nederlandse vrouwen, onder wie de nummer vier van het bewuste EK van 1985, Ria Visser. Van 1988 tot en met 2006 werkte hij opnieuw bij de KNSB, waar hij achtereenvolgens de functies van mannenbondscoach, vrouwenbondscoach en topsportcoördinator bekleedde. Krook betreurt het dat het verhaal van het koffertje nu nog naar buiten komt.

"Wat moet je er eigenlijk over zeggen? Het is eigenlijk wel heel triest dat het zoveel jaren later nog naar boven getoverd wordt. Ook omdat er sporters beschadigd worden. Als ze kerels zijn, hadden ze het meteen moeten roepen toen. (... ) Dat er geen bewijs is, maakt het ook wel een beetje een rommelverhaal."

'Doofpot, dat is heel kwalijk'

Krook neemt het deels voor de KNSB op. "Het was de eerste bond die out-of-competition controles ging doen. Bondsarts Pellikaan ging de hele wereld rond met zijn koffertje."

Het feit dat de KNSB op de hoogte was van de verdwijning van het koffertje en dat in de doofpot heeft gestopt, stemt Krook daarentegen tot nadenken. "Dat is heel kwalijk. Dat mag niet. Blijkbaar is het gedoogd door de directeur van de KNSB in die tijd. En moeten mensen in het hoofdbestuur het ook hebben geweten. Zeker als het in een vergadering voorbij is gekomen."

Krook kan zich moeilijk voorstellen dat er in Nederland verboden middelen werden gebruikt. "Ik ben werkzaam geweest tussen 1976 en 2006. Ik heb geen aanwijzingen gezien dat er ook maar één Nederlander iets zou doen of heeft gedaan. En ik hield het best wel in de gaten. Dus als er wel iets heeft gespeeld, was de kans groot geweest dat ik er wel van had geweten."

De medische commissie van de Nederlandse schaatsbond was destijds niet op de hoogte van het verdwenen koffertje. De toenmalige voorzitter Harm Kuipers: "Dat de urinestalen in 1985 bij de EK ineens verdwenen waren, heb ik pas jaren later vernomen. En niet eens via de KNSB."

Kuipers: "Ik was destijds niet in het land. Ik was net gepromoveerd aan de Universiteit van Maastricht en kreeg een baan in Amerika aangeboden. Dat voorzitterschap van de medische commissie van de KNSB stelde niet veel voor. De commissie was er voor advies aan het bestuur, had geen beleidsfunctie. De commissie leidde een beetje een slapend bestaan."

'Procedures destijds amateuristisch'

Kuipers: "Ik heb het verhaal in de jaren negentig gehoord van Frans Pellikaan, arts bij de KNSB. Later ben ik ook voor de ISU (internationale schaatsunie, red.) gaan werken. Toen heb ik het verhaal ook nog een keer gehoord. Het is natuurlijk niet goed dat dit is gebeurd. De procedures waren destijds nog amateuristisch, lang niet zo streng als nu. Als je nu een letter verkeerd invult, heb je al een probleem."

"Destijds gaf je je monster af en hoorde je er nooit meer iets van. Die Oost-Duitsers hebben zich er ook nooit druk om gemaakt, want die controleerden alles van tevoren. Als er iemand positief was, werd-ie direct teruggetrokken. Daarom zullen zij er ook geen ophef over hebben gemaakt."

DDR-coach Mund: 'Het is nieuw voor mij'

Rainer Mund, destijds bondscoach van de succesvolle Duitse vrouwenploeg, wist tot vandaag niets van de verdwenen monsters. "Het is dat u me belt. Ik kan hier helemaal niets over zeggen. In die jaren heb ik officieel en onofficieel niets over verdwenen urinemonsters gehoord. Dat wil niet zeggen dat ze er in DDR niet van op de hoogte waren. Het kan best dat er binnen de schaatsbond mensen van afwisten, maar dat is in elk geval nooit met mij gedeeld."

"We zijn destijds een dag na het EK uit Groningen vertrokken. Mij staat alleen nog voor de geest dat de Nederlandse vrouwen het goed deden. Ze hadden een inhaalslag gemaakt. Of ze doping gebruikten? Daar laat ik me helemaal niet over uit. Ik ben heel vaak gevraagd naar mijn mening over Yvonne van Gennip, die in Calgary in 1988 drie keer goud won. Daar heb ik nooit op gereageerd. Het is niet aan mij daar iets over te zeggen en dat doe ik ook niet. Destijds niet en nu ook niet."