'Deze film scheurt de legende van Robin Hood aan stukken'

• Lambert Teuwissen

  redacteur Online

De film Robin Hood waarschuwt kijkers al in de openingsmonoloog: "Vergeet wat je gezien hebt of weet over Robin Hood". Ja, de film opent nog traditioneel met de titel op een in leer gebonden boek, maar al snel volgen er explosies, achtervolgingen, pijlen afgevuurd in slowmotion en gechoreografeerde gevechten.

Er is weinig van Errol Flyn (in de film uit 1938) of Kevin Costner (1991) terug te vinden in deze reïncarnatie van de Engelse volksheld, gespeeld door Taron Egerton. Als ieder tijdperk zijn eigen Robin Hood krijgt, dan is deze versie, die donderdag in première ging, duidelijk bedoeld voor de videogamegeneratie.

Bekijk hier de trailer:

De film speelt leentjebuur bij sciencefiction, games en comics. Het decor lijkt op Game of Thrones, de cameravoering komt uit The Matrix en de gevechten doen denken aan Assassin's Creed. Robins training krijgt een Rocky-montage, oorlogsscènes zijn gedraaid als Black Hawk Down, achtervolgingen met paard en wagen lijken op The Fast and the Furious. Robins strijd lijkt op die van Batman, overdag een rijke snob, 's nachts een gemaskerde superheld.

Het leidt tot groot ongenoegen bij puristen, blijkt uit de eerste reacties van critici en bioscoopbezoekers. "Er werd van alles door elkaar gegooid", erkent de Britse Hoogleraar Lesley Coote, mediëvist en Robin Hood-kenner. "Maar ik genoot juist van waar anderen op afknapten."

"Als je een vastomlijnd idee hebt van wat Robin Hood moet zijn, dan zul je teleurgesteld worden. Mensen die een middeleeuws verhaal verwachtten, vol boeren in vuile, groene kleren. Dit was een mix van verschillende stijlen, periodes en landen. Ik zag de Middeleeuwen, de moderne tijd, wat steampunk, zelfs oriëntaalse invloeden."

Coote vindt het allemaal geen probleem. "Robin Hood was fantasie in de Middeleeuwen, waarom zou hij dat nu dan niet mogen zijn? In de vroegste uitvoeringen gebruikten jonge mensen het idioom waar zij van genoten, dat gebeurt hier ook."

"Deze film scheurt de legende aan stukken en naait het als een lappendeken weer aaneen."

De legende van Robin Hood is in het verleden vaker ingezet om eigentijdse verhalen te vertellen. Walter Scott deed dat al bij zijn invloedrijke herintroductie van het karakter in Ivanhoe (1819), Vietnam speelt mee in Robin and Marian (1976) met Sean Connery. "Errol Flynns versie vraagt de VS om zich met de Tweede Wereldoorlog te bemoeien, Prince of thieves heeft een progressieve boodschap, met alle nadruk op de belasting en de uitgebuite onderlaag", vult Coote aan.

Ook deze versie speelt met de actualiteit. Zo dient Robin in een vastgelopen oorlog in het Midden-Oosten, verliezen armen hun huis omdat ze hun lasten niet kunnen betalen en waarschuwt de corrupte sheriff van Nottingham tegen immigranten die Engeland willen infiltreren.

"Ik bleef me afvragen of ze verwijzingen maakten naar Donald Trump, maar volgens mij ontweken de makers die vergelijking. Het ging meer om het wereldwijde kapitalistische systeem, waarin wapenleveranciers oorlogen gaande houden. Er er was een verwijzing naar het misbruik in de Katholieke Kerk."

Doordat regisseur Otto Bathurst nergens openlijk politiek wordt, zal niemand in het publiek zich aangevallen voelen. Als Robin tegen het corrupte establishment vecht zal een Trump-aanhanger een parallel zien met de gevestigde orde, terwijl Trump-haters de Amerikaanse president zelf zullen herkennen.

"Er wordt geen kant gekozen in de film. Er is misschien een vleugje kritiek op het demoniseren van immigranten. Als de film al iets van kritiek geeft, dan is het op die rechtse politiek."

Het bos in

Macht om er iets aan te doen heeft de gewone man in deze Robin Hood nauwelijks. De macht van de corrupte bovenlaag is totaal: zelfs als Robin Hood hier en daar overwinningen boekt, blijft er tot slot niets anders over dan het bos in te vluchten.

"Uiteindelijk verandert er niets, net zoals je niet de macht van het grootkapitaal kunt breken, de macht van de superrijken. Dat is een moderne boodschap. Je kunt de macht raken, maar nooit vernietigen. Robin plaatst zichzelf daarom aan het eind buiten de maatschappij."

Een extreem deprimerend wereldbeeld? "Misschien. Het kan ook gewoon zijn dat ze aan een trilogie werken."