Is geld uiteindelijk de doodsteek voor de Davis Cup?
Dit weekeinde pinkt de nostalgische tennisliefhebber waarschijnlijk wel een traantje weg. Dan komt er namelijk een einde aan de Davis Cup in zijn huidige vorm. Vandaag begint de finale van het toernooi - tussen Frankrijk en Kroatië - in Lille en daarna is het echt gedaan. Volgens beleidsbepalers is verandering noodzakelijk, maar het gros van de spelers kraakt de nieuwe opzet.
De propvolle tenniskalender, een slecht verdienmodel, slinkende interesse van de topspelers en te lange wedstrijden waren voor de internationale tennisfederatie (ITF) de belangrijkste redenen om eerder dit jaar te kiezen voor de renovatie van het 118 jaar oude landentoernooi.
Het traditionele knock-outsysteem met een uit- of thuiswedstrijd, verdeeld over meerdere momenten in het jaar, gaat plaatsmaken voor een zevendaags evenement in november met achttien landen. Dat finaletoernooi wordt voorafgegaan door kwalificatieduels met 24 landen in februari.
Drie miljard dollar
De ITF heeft zijn plannen voor een vernieuwde Davis Cup kunnen doorzetten dankzij de inbreng van Kosmos, een investeringsmaatschappij die geleid wordt door voetballer Gerard Piqué van FC Barcelona en miljardair Hiroshi Mikitani van de Japanse elektronicagigant Rakuten. Kosmos stelt de komende 25 jaar drie miljard dollar aan de ITF beschikbaar.
Geld blijkt dus een belangrijke factor in het geheel. De Nederlandse tennisbond KNLTB merkte dat de afgelopen jaren al bij de organisatie van duels in de Davis Cup of Fed Cup (de variant bij de vrouwen).
"Sportief hoop je op een thuiswedstrijd, maar financieel niet. We hebben soms jaren gehad dat we op de Davis Cup of Fed Cup 400.000 euro verlies draaiden. Dat is dankzij de hervorming voorbij", belooft algemeen directeur Erik Poel van de KNLTB.
De ITF staat ervoor garant dat een Davis Cup-ontmoeting in de toekomst geen verliesgevende post meer is.
Toppers lopen niet warm
Toch zijn nog lang niet alle problemen uit de wereld. Het eerste toernooi om de Davis Cup 2.0 wordt volgend jaar tussen 18 en 24 november in Madrid gespeeld. Dat is een moment waarop het reguliere seizoen voorbij is en de spelers in hun offseason zitten.
Voor de Duitse topper Alexander Zverev, die onlangs de ATP Finals won, is dit reden genoeg om het toernooi over te slaan. Ook voormalig Davis Cup-winnaars Novak Djokovic en Roger Federer lopen nog niet over van enthousiasme.
"De Davis Cup heeft een probleem", waarschuwde Zverev onlangs. "Ik ben er vrij zeker van dat van de toppers alleen Nadal zal spelen, omdat het toernooi in Spanje wordt gehouden."
Robin Haase zou, ondanks het ongunstige moment op de kalender, juist wel deelnemen aan de nieuwe Davis Cup. "Het levert voor een speler namelijk ongeveer 150.000 dollar op. Ik ben niet in de positie om zo'n bedrag te weigeren", vindt de tennisser. "Iemand uit de toptwintig kan dit misschien wel doen, maar ik niet."
Toch is Nederlands beste tennisser verre van tevreden over de nieuwe opzet. Haase vindt dat de ITF de ideeën van de ATP, het belangrijkste orgaan van het internationale mannentennis, heeft gekopieerd.
"Het is schandalig hoe het proces is verlopen", aldus Haase. "De ITF en Kosmos hebben de hervormingen er snel doorheen gedrukt om de ATP voor te zijn. Er is veel te snel voor het grote geld gekozen. Ik vrees dat de Davis Cup één of twee jaar wordt gehouden, maar wat als alles tegenvalt?"
Zware concurrentie Davis Cup: de ATP Cup
Er komt namelijk nog een toernooi: de ATP organiseert vanaf januari 2020 ook een landentoernooi. Dat is de ATP Cup, die veel overeenkomsten met de Davis Cup vertoont. Belangrijkste verschillen: bij de ATP Cup zijn er punten voor de wereldranglijst te verdienen en het toernooi start vlak voor de Australian Open.
Vanaf eind 2019 is de situatie dus dat er binnen zes weken twee landentoernooien plaatsvinden. "Dat is voor niemand wenselijk", zegt directeur Poel van de Nederlandse tennisbond. "2019 ligt vast, maar het is de bedoeling dat de ITF voor 2020 opnieuw met de ATP gaat praten over de kalender."
De ITF en Kosmos zouden het liefst zien dat de nieuwe Davis Cup naar september verhuist, vlak na de US Open. Dat zou de kalenderproblemen voor een groot deel wegnemen. September is echter het moment waarop nu de Laver Cup plaatsvindt. Dat is vooralsnog een succesvol demonstratietoernooi tussen Europa en de rest van de wereld.
Die Laver Cup is vooral een succes door de inbreng van Roger Federer, die met zijn management Team8 het evenement organiseert. Het toernooi betaalt bovendien goed. Zo zou de Australiër Nick Kyrgios 750.000 dollar hebben opgestreken voor drie dagen tennissen.
"Federer en zijn management hebben dat destijds goed ingevuld. Die plek was toen vrij op de kalender. Je kan hen niets kwalijk nemen", vindt Haase.
Eindtoernooi Fed Cup in Nederland?
Op den duur zouden de hervormingen van de Davis Cup volgens de KNLTB wel gunstig kunnen uitpakken voor Nederland. De ITF denkt er namelijk over na om ook de Fed Cup te veranderen. Een eindtoernooi in Nederland, waarom niet?
"Mocht zich in de toekomst een vergelijkbare kans voordoen met de Fed Cup, dan zullen we niet nalaten om te proberen dit binnen te halen", zegt algemeen directeur Poel. "Gezien de huidige populariteit van Kiki Bertens zou dat een mooie kans zijn voor ons."
