Topmannen Rode Khmer veroordeeld wegens genocide Cambodja

Twee oud-leiders van de Rode Khmer zijn in Cambodja tot levenslang veroordeeld wegens genocide. Het is voor het eerst dat er iemand van het regime is veroordeeld voor volkerenmoord.

Nuon Chea (92) en Khieu Samphan (87) hadden al een levenslange gevangenisstraf voor misdaden tegen de menselijkheid. Dezelfde straf krijgen ze nu nog eens voor genocide.

De Rode Khmer probeerde in de jaren 70 op brute wijze Cambodja tot een agrarische utopie om te vormen. Door hongersnood en genadeloze onderdrukking vielen daarbij zeker 1,8 miljoen doden.

Vervolging minderheden

Nuon Chea stond destijds bekend als Broeder Nummer 2, naast Khmer-leider Pol Pot. Chea is veroordeeld voor de vervolging van een moslimminderheid en Vietnamezen in het land. Khieu Samphan was Khmer-president. Hij werd alleen schuldig bevonden aan vervolging van Vietnamezen.

"Ze stonden terecht voor heel zware misdrijven", legt correspondent Michel Maas uit. "De massamoord op de Cham-minderheid in het grensgebied, zuiveringen, martelkampen, slavernij. Aan dat alles zijn ze schuldig bevonden."

Laatste veroordelingen?

Het tribunaal werd in de jaren 90 op verzoek van Cambodja opgezet door de VN. Ondanks al die jaren werk en een investering van honderden miljoenen, werd er slechts één andere persoon door het tribunaal veroordeeld: bevelhebber Duch van de beruchte gevangenis Tuol Sleng kreeg 30 jaar cel voor misdaden tegen de menselijkheid.

Toch is de kans groot dat Chea en Samphan de laatsten zijn die door het internationale tribunaal worden veroordeeld. Veel van de voormalige machthebbers zijn dood of stokoud. "Deze zaak begon met vier verdachten, maar daarvan zijn er al twee overleden voor het vonnis", zegt Maas.

Bovendien ziet premier Hun Sen niets in verdere vervolgingen, omdat dat tot onrust in het land zou leiden. In het land woedt daarom de discussie of lagere medewerkers van het regime moeten worden vervolgd.

Toch was het tribunaal belangrijk voor Cambodja, meent Maas. "Over de massamoord werd altijd gezwegen, maar nu kan er weer openlijk over gesproken worden. Mensen kunnen weer praten over wat er gebeurd is, en zagen anderen getuigen. Het staat weer in de geschiedenisboekjes, waar het eerder werd weggemoffeld."

Pol Pot

Vietnam maakte in 1979 een einde aan de macht van de Rode Khmer, na een schrikbewind van vier jaar. Pol Pot vluchtte daarop de jungle in, waar hij in 1998 overleed zonder voor de rechter te zijn gekomen.

"Hij is de dans ontsprongen", stelt Maas. "Zelfs nadat hij was verdreven, bleef hij vechten met een rebellenlegertje. Tot in de jaren 90 heeft hij delen van het land bezet gehouden. Hij overleed als vrij man, in zijn eigen versie van Cambodja."