'Verbinder' Van den Hoogenband heeft zijn zin: chef de mission in Tokio
Hij heeft de uitstraling, de status, de bekendheid bij het volk en het bedrijfsleven en kent als geen ander de druk van het moeten presteren op het belangrijkste moment.
Dat alles heeft Pieter van den Hoogenband (40) de baan van chef de mission van de Nederlandse ploeg tijdens de Olympische Spelen in Tokio, in de zomer van 2020, opgeleverd.
De benoeming dinsdag van de oud-zwemmer en drievoudig olympisch kampioen door het bestuur van sportkoepel NOC*NSF hing al geruime tijd in de lucht, maar zijn aanstelling had toch wat voeten in de aarde.
Unanieme steun
Diverse gesprekken waren nodig voor beide partijen om op één lijn te komen. De kandidatuur van Van den Hoogenband zou in eerste instantie binnen het bestuur van de sportkoepel niet op unanieme steun kunnen rekenen en daarnaast zou de exacte invulling van zijn takenpakket en de financiële vergoeding voor de nodige hobbels hebben gezorgd.
Of Van den Hoogenband de juiste keuze is, zal moeten blijken. Hij liep de laatste jaren warm als chef de mission van Nederlandse ploegen op jeugd olympische festivals (2015 en 2017), maar de Spelen in Tokio zijn van een totaal ander kaliber.
De druk en de aandacht zijn veel groter; het kleinste voorval of de geringste inschattingsfout kan al tot een enorme rel leiden. Dat hebben de afgelopen Spelen wel uitgewezen.
Hij is een beetje de Ruud Gullit van de olympische sporten. Op het eerste oog de ideale man voor de klus.
Van den Hoogenband is bij de Zomerspelen de opvolger van Maurits Hendriks, die de rol van technisch directeur van NOC*NSF bij de Spelen van Londen (2012) en Rio de Janeiro (2016) combineerde met de functie van chef de mission. Dezelfde dubbelfunctie bekleedde hij ook nog bij de Winterspelen in Sotsji (2014).
Scheiden van functies
Na een flink bekritiseerd optreden in Rio, waar niet succesvolle sporters met zogenoemde 'losersvluchten' snel naar huis moesten en turner Yuri van Gelder werd weggestuurd na een avond doorzakken, volgde een onderzoek naar de dubbelfunctie van Hendriks. Uitkomst was dat de functies beter gescheiden konden worden.
Bij de afgelopen Winterspelen in Pyeongchang in februari was Jeroen Bijl chef de mission. Die vertrok direct daarna bij NOC*NSF. Hij verloor de machtsstrijd met Hendriks om de functie van technisch directeur en trok zijn conclusies.
Voor Tokio moest dus een nieuwe chef de mission gevonden worden. Daar nam NOC*NSF ruim de tijd voor. Van den Hoogenband wilde wel, gaf hij diverse malen te kennen. "Ik zou het een grote eer vinden de Nederlandse ploeg te leiden", zei hij tegen de NOS.
Zijn drukke werkzaamheden zaten een benoeming niet in de weg. Na zijn afscheid als actief zwemmer in 2008 richtte hij zich op een maatschappelijke carrière.
'VDH' is de grondlegger en directeur van Topsport Community, een stichting die kennisdeling tussen topsport en bedrijfsleven faciliteert en stimuleert. Daarnaast is hij ambassadeur van goede doelen in Nederland (een betaalde functie), is hij betrokken bij de organisatie van sportevenementen in Nederland, schrijft hij columns en is hij in te huren als gastspreker.
Maar hij verloor het vaderlandse zwemmen nooit uit het oog. Hij schroomde de afgelopen jaren niet forse kritiek te uiten op het functioneren van de Nederlandse zwembond, die rond de Spelen van Rio een zware tijd doormaakte door de zwaar tegenvallende prestaties in het zwembad.
'Klasje van Hendriks'
Binnen NOC*NSF kreeg Van den Hoogenband, net als de succesvolle oud-sporters Mark Huizinga, Carl Verheijen en paralympisch tennisster Esther Vergeer, de afgelopen jaren de kans jonge sporters te begeleiden op grote internationale toernooien. De vier oud-sporters werden ook wel het 'klasje van Hendriks' genoemd.
Is hij straks niet gewoon een marionet van Maurits Hendriks?
Nu volgt voor de ex-zwemmer het echte werk op weg naar en in Tokio. Veel mensen denken dat Van den Hoogenband de juiste man op de juiste plaats is. De Brabander heeft in de loop der jaren een enorm netwerk in de sport en het bedrijfsleven opgebouwd, is representatief, beschikt volgens velen over een grote verbindingskracht en heeft charme en uitstraling.
"Hij is een beetje de Ruud Gullit van de olympische sporten. Op het eerste oog de ideale man voor de klus", omschrijft een oud-topsporter hem. "Er gaat echter veel op hem afkomen. Dat vereist een grote discipline."
Andere geluiden
Er zijn ook andere geluiden. "Is hij organisatorisch sterk genoeg? Heeft hij niet te weinig ervaring met het aansturen van een grote groep eigenzinnige topsporters? Heeft hij, gezien zijn andere activiteiten, wel voldoende tijd om zich op zijn nieuwe rol te storten? Is hij straks niet gewoon een marionet van Maurits Hendriks?", vragen ingewijden zich tegenover de NOS af.
Van den Hoogenband zal straks in Tokio de Nederlandse ploeg optimaal moeten laten presteren, mogelijke brandjes moeten blussen en moeten communiceren met buitenwereld. Kortom: hij wordt het gezicht van Oranje op weg naar en tijdens de Spelen. Hij staat in het middelpunt van de belangstelling, in goede en slechte tijden.
De invloed van Van den Hoogenband op het traject naar Tokio zal beperkt zijn. Na Rio de Janeiro is Hendriks weliswaar teruggefloten door zijn bazen, maar de technisch directeur van NOC*NSF is de afgelopen jaren al geregeld in Japan geweest.
Hendriks heeft de lijnen tot juli 2020 al uitgestippeld. Hij zal, misschien wat meer op de achtergrond, een stevige vinger in de olympische pap houden.
Snel inwerken
De afgelopen decennia was de chef de mission (als technisch directeur van NOC*NSF) de bepalende man bij het olympisch proces, iemand die alle potentiële olympiagangers al geruime tijd in zijn vizier had en de plaatselijke omstandigheden tot in de finesses kende. Dat is met de komst van Van den Hoogenband anders. Hij zal zich heel snel moeten inwerken. Tokio 2020 is eerder dan iedereen denkt.
