De leraar van de toekomst moet zijn eigen carrière kunnen bouwen

Ouders voor de klas, scholen die een vierdaagse schoolweek invoeren of hele klassen die maar naar huis worden gestuurd. Het lerarentekort wordt steeds nijpender. Daarom vroeg de Tweede Kamer de Onderwijsraad om advies. Wat moet er gebeuren om in de toekomst genoeg goede leraren te hebben? Hoe maak je het beroep aantrekkelijker?

Vandaag komt de Onderwijsraad met dit advies. 'Ruim baan voor leraren. Een nieuw perspectief op het leraarschap'. Kort samengevat: de hele manier van het opleiden van docenten moet op de schop. Zowel voor het basis- als het voortgezet onderwijs en het mbo.

Hoe gaat het nu?

Wil je leraar op de basisschool worden dan ga je nu naar de pabo. Om les te kunnen geven op de middelbare school moet je meteen een specifiek vak kiezen. Bijvoorbeeld Nederlands of geschiedenis. Op die opleidingen haal je een eerstegraads of tweedegraads bevoegdheid om op de middelbare school les te kunnen geven.

Wat wil de Onderwijsraad?

De Onderwijsraad wil dat in de toekomst leraren makkelijker kunnen overstappen van het basisonderwijs naar de middelbare school of andersom. Ook zouden leraren zich niet moeten beperken in het geven van slechts één vak. Dat moet het voor leraren makkelijker maken om zich te ontwikkelen en te variëren binnen zijn of haar loopbaan.

Volgens de Onderwijsraad zijn er een hoop argumenten waarom docenten gedemotiveerd raken.

Hoe ziet dat eruit?

Elke leraar zou dezelfde basisopleiding moeten krijgen. Daar leer je de didactische en pedagogische vaardigheden. Maar met alleen die opleiding mag je nog niet voor de klas. Naast deze basisopleiding heb je specifieke onderwijsbevoegdheden nodig. Daarin kies je aan welke leerlingen je les wilt geven. Bijvoorbeeld het jongste kind (van 0-5) of de groep 10 tot 14 jaar. Hiermee kun je aan de slag op de basisschool.

Daarnaast kun je ook kiezen voor verschillende vakgebieden zoals bijvoorbeeld bèta, gamma of zorg en welzijn. Daarmee kun je lesgeven in verschillende vakken aan de onderbouw van de middelbare school. Wil je ten slotte ook lesgeven aan de bovenbouw van de middelbare school? Dan kun je je nog specialiseren in een of meerdere vakken.

Een voorbeeld van een mogelijke loopbaan:

Voor- en nadelen

Volgens de Onderwijsraad is een groot voordeel van dit nieuwe stelsel dat leraren beter kunnen doorgroeien en makkelijker kunnen wisselen tussen het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. Daarmee zou het beroep aantrekkelijker moeten worden. Nu verlaat een kwart van de startende leraren het vak binnen vijf jaar. In de nieuwe opzet zouden startende leraren makkelijker hun takenpakket kunnen uitbreiden en kunnen groeien in hun loopbaan.

In het onderwijsveld wordt het advies in principe goed ontvangen. "Ik vind het een advies met lef", zegt Janneke Waelen van de Marnixacademie, een Pabo, in Utrecht. "Het geeft leraren meer loopbaanperspectief." Ook ziet ze wel wat in die brede basisopleiding. "Die brede basis van didactiek en pedagogiek heb je in alle onderwijsvormen nodig. Contact maken met de leerlingen, een goede uitleg geven."

Toch heeft ze ook haar bedenkingen. En dat zit hem vooral in het perspectief van de leerling. "Nu heeft een kind les van één leraar in het basisonderwijs. Die leraar ziet het hele kind. In welke lessen is een kind sterker en in welke minder? Hoe gaat het kind om met de klasgenoten? Hoe gaat dat in het nieuwe systeem, waarin leraren zich richten op een speciaal cluster aan vakken. Krijg je dan vakdocenten op de basisschool? Een leraar voor rekenen en een andere voor geschiedenis? En wie heeft dan het overzicht over het gehele kind?"

Of dit plan in de toekomst zal worden uitgevoerd is nog de vraag. De Onderwijsraad hoopt dat er een commissie wordt aangesteld die dit advies zal uitwerken. Maar dat is aan de Tweede Kamer.