'Jaarlijks 33.000 doden in EU door antibioticaresistentie'
Jaarlijks vallen in de Europese Unie naar schatting 33.000 doden als gevolg van infecties veroorzaakt door bacteriën die ongevoelig zijn voor de werking van veel antibiotica en soms zelfs van alle antibiotica. De schatting komt uit een studie gepubliceerd in The Lancet. De vorige schatting van het aantal slachtoffers door antibioticaresistentie stamt uit 2009 en hield het op 25.000 doden per jaar.
De onderzoekers hebben Europese cijfers uit 2015 gebruikt. Met behulp van allerlei beschikbare data over het voorkomen van infecties door bepaalde bacteriën, van bepaalde infecties en bijvoorbeeld de verdeling van die infecties over leeftijdsgroepen, is een rekenmodel gemaakt.
Daarmee is uitgerekend dat er in de EU, Noorwegen en IJsland in 2015 bijna 672.000 infecties waren door een bacterie die ongevoelig was voor de werking van een of meer antibiotica. In bijna twee derde van de gevallen liepen de patiënten hun infectie op in het ziekenhuis. Behalve sterfgevallen veroorzaakten de infecties ook een aanzienlijke ziektelast, uitgedrukt in 875.000 verloren gezonde jaren
Nederland
Vooral in Zuid- en Oost-Europa is antibioticaresistentie een groot probleem. Met name Italië en Griekenland worstelen ermee en in iets mindere mate Roemenië, Polen, Spanje, Frankrijk en Portugal. Ongeveer een derde deel van alle doden die worden toegeschreven aan infecties door antibioticaresistente bacteriën, vallen in Italië.
In Nederland zijn infecties door antibioticaresistente bacteriën een relatief klein probleem. Volgens de nieuwe schatting waren er in 2015 in Nederland bijna 5000 infecties veroorzaakt door bacteriën die ongevoelig zijn voor de werking van een aantal antibiotica. Er zouden 206 patiënten overleden zijn.
"Ik denk dat die 206 doden een overschatting zijn", zegt Marc Bonten, hoogleraar en hoofd medische microbiologie in het UMC Utrecht. "Het is heel lastig om met zekerheid te zeggen dat iemand is overleden aan zo'n antibioticaresistente infectie. Vaak hebben patiënten al een paar ziektes en dan komt daar een infectie bij. Waar overlijd je dan aan?"
Overigens denkt Bonten wel dat de data waarop de schattingen gebaseerd zijn en daarmee ook die schattingen zelf van betere kwaliteit zijn dan voorheen.
Kanttekeningen
Bij de cijfers zijn ook volgens Mirjam Kretzschmar kanttekeningen te plaatsen. Zij is hoogleraar Dynamiek van Infectiezieken aan het UMC Utrecht en een van de auteurs van de studie in The Lancet. Het staat volgens haar vast dat in veel meer landen dan tien jaar geleden aandacht is voor het aantal infecties door antibioticaresistente bacteriën. En dat daardoor betere data beschikbaar zijn.
"Als je beter kijkt, dan zie je meer", zegt Kretzschmar. "Al blijft het heel moeilijk om vanuit al die landen data te krijgen die op dezelfde manier verzameld zijn en waarbij dezelfde definities gehanteerd zijn. Verder laten de beschikbare data maar een deel van het probleem zien. Daarom blijven schattingen noodzakelijk. En daarbij weet je nooit zeker in welke mate je tot overschatting of onderschatting van het probleem komt."
De auteurs hebben hun berekeningen gemaakt op basis van het aantal infecties door antibioticaresistente bacteriën dat landen gemeld hebben. "Op grond daarvan hebben we een schatting gemaakt van hoeveel mensen overleden zijn aan die infecties en dat hebben we geëxtrapoleerd op de hele bevolking. Ons model berekent de kans op overlijden als je bepaalde infectie hebt."