Begrippenlijst kernenergie

KerncentraleKernsplijtingKernreactorBrandstofstaaf / splijtstofstaafMeltdownDreigingsniveauRadioactiviteitBecquerel MillisievertUitwendige radioactieve besmettingInwendige besmettingStralingsziekteBoorUraniumCesiumJodiumJodiumpillenPlutonium

Kerncentrale

Een kerncentrale is een fabriek waar elektriciteit wordt gegenereerd met behulp van kernsplijting. Het grootste deel van een kerncentrale is conventioneel, het produceert elektriciteit op dezelfde manier als bijvoorbeeld een kolencentrale. Wat een kerncentrale onderscheidt, is het nucleaire deel van het proces. Dit proces speelt zich af in de reactor van de centrale.

Kernsplijting

Het proces waarbij neutronen van de atoomkernen (meestal uranium) worden afgesplitst. Hierbij komt straling en warmte vrij.

Kernreactor

De plaats waar de kernsplijting plaatsvindt binnen een centrale en water tot stoom wordt verhit.

Brandstofstaaf / splijtstofstaaf

Bevat de nucleaire brandstof voor de kerncentrale. Als de brandstofstaven beschadigd raken, komt het nucleaire materiaal vrij.

Meltdown

Bij oververhitting kunnen de brandstofstaven beschadigd raken. De brandstof in de staven komt dan vrij en valt naar de bodem van de reactor. Als dat gebeurt, kan er opnieuw kernsplijting plaatsvinden. De reactor wordt als het ware weer opgestart, maar zonder de mogelijkheid om het proces te controleren. Er vindt dan een kettingreactie plaats waarbij alle brandstof uiteindelijk op de bodem terechtkomt en gaat reageren. De massa smelt en wordt zo heet dat het door de bodem van de reactor kan branden, vandaar de term meltdown.

Dreigingsniveau

Ongelukken met kerncentrales worden ingedeeld in een schaal van 1 tot 7. Het ongeluk met de kerncentrale in Harrisburg (Three Mile Island) is ingeschaald als niveau 5. De ramp bij Tsjernobyl is ingeschaald als 7 , het hoogste niveau. Japan schaalt de ramp bij de Fukushima-centrale in als niveau 5. Wetenschappers wereldwijd schalen de ramp op niveau 6.

Radioactiviteit

Een natuurlijk fenomeen dat er altijd is. Ons lichaam staat dagelijks bloot aan straling uit de aarde en het heelal. Blootstelling aan een zeer hoge dosis straling kan de gezondheid schaden. Je kunt er verschillende vormen van kanker door krijgen.

Becquerel

De eenheid van radioactiviteit. Als van een bepaalde stof één atoom per seconde verdwijnt (vervalt), dan heeft die stof een radioactiviteit van 1 becquerel (Bq).

Millisievert

Internationaal geaccepteerde meetmethode voor straling, gebaseerd op het effect dat een dosis straling heeft op het menselijk lichaam. De normale achtergrondstraling waaraan iemand per jaar wordt blootgesteld is 1 á 2 millisieverts. Als je met de huidige röntgenapparatuur een foto van je borstkas laat maken, sta je bloot aan ongeveer 0,2 millisieverts.

Uitwendige besmetting

Dan is er radioactieve stof op je kleding of je huid terecht gekomen. Die stof kun je afspoelen.

Inwendige besmetting

Dan heb je radioactief materiaal binnengekregen, via het inademen van de stof, of via voedsel of drinkwater. In je lichaam komt dan de straling vrij. Inwendige besmetting is daardoor veel ernstiger dan uitwendige besmetting.

Stralingsziekte

Een hoge dosis straling kan leiden tot acute stralingsziekte. Mensen worden misselijk en er is een sterke daling van het aantal witte bloedcellen. Bij langdurige blootstelling vallen er gaten in de celwanden en vallen orgaanfuncties uit. Alleen met zeer goede medische hulp kun je dat overleven.

Boor

Een stof die een dempende werking heeft op het kernsplitsingsproces. Boor absorbeert neutronen zodat het proces geremd wordt. Het wordt samen met zeewater in de reactor geïnjecteerd om het kernsplitsingsproces te stabiliseren.

Uranium

De brandstof van de kerncentrale is meestal uranium. De energie die nodig is voor het produceren van elektriciteit komt vrij door de splitsing van de atoomkernen van uranium.

Cesium

De radioactieve variant ontstaat in kernreactoren.

Jodium

Bij een kernramp komt radioactief jodium vrij.

Jodiumpillen

Worden verstrekt bij het vrijkomen van radioactief jodium. De schildklier van de mens slaat jodium op. Door deze te verzadigen met niet radioactief jodium, voorkom je dat het radioactieve jodium wordt opgeslagen.

Plutonium

Wordt voor gebruik in kerncentrales gemengd met uranium. Is zeer radioactief.