Betalen voor rolkoffer: 'Als vliegen goedkoop blijft, slikt klant het wel'

• Remy Hersbach

  redacteur Online

Tientallen passagiers proberen, als ze zich door het smalle gangpad hebben gemanoeuvreerd, nog even snel hun koffer in de bagageruimte bovenin te stoppen. Voordat de vakken van de Boeing vol zijn, want het is dringen geblazen.

Vanaf vandaag zal je dit, hiervoor nog veelvoorkomend beeld bij goedkope vakantievluchten in Europa, een stuk minder gaan zien. Prijsvechters Ryanair en Wizzair vragen namelijk vanaf vandaag 6 euro en 7 euro voor een rolkoffer in de cabine. Het is het zoveelste 'extraatje' waar je voor moet betalen. Toch is het eigenlijk wel een logische stap van de maatschappijen om er geld voor te vragen, zeggen experts.

"Het probleem is dat iedereen op een gegeven moment met een rolkoffertje aankwam", zegt luchtvaarteconoom Jaap de Wit. "Je zag bijvoorbeeld al bij een maatschappij als Transavia dat ze tijdens het boarden in de rij een labeltje aan de koffers van mensen hingen, om een deel naar het vrachtruim te verplaatsen. Want ja, het heeft te maken met de capaciteit van de headbins boven je hoofd. Als die allemaal verstopt raken, dan is dit wel een logische stap. Dan zet je er een prijs op en laat je mensen zelf de keuze maken."

Oponthoud

De koffers waren een blok aan het been geworden voor de low budget-maatschappijen. "Al die koffers veroorzaken oponthoud bij het boarden en uitstappen. Voor budgetmaatschappijen is het belangrijk dat ze hun vliegtuigen zo kort mogelijk aan de grond houden en het toestel zo lang mogelijk in de lucht hebben", zegt luchtvaartexpert Floris de Haan van de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Hij wijst erop dat de processen bij Ryanair al erg gestroomlijnd lopen, maar zegt ook dat iedere tijdswinst is meegenomen. Daarnaast snijdt het mes door de extra inkomsten die erdoor binnenkomen aan twee kanten.

De maatregel past in het beleid van budgetmaatschappijen om de tickets steeds verder uit te kleden. Unbundeling heet dat in jargon. De basisprijzen worden lager, en de klant kan zelf bepalen waar hij voor wil betalen.

De vraag is hoeveel meer de tickets nog kunnen worden uitgekleed en wanneer de klant het welletjes vindt. Jaap de Wit, die emeritus hoogleraar is aan de Universiteit van Amsterdam, verwacht dat deze maatregel van Ryanair weinig verzet oplevert. "Op Europese, korte, vluchten is dat vrij rekbaar. Het hangt er natuurlijk vanaf hoelang je weggaat, maar je kan je kleren best in een flexibele tas proppen in plaats van in een rolkoffer. Ik denk dat dat wel geaccepteerd wordt."

De Haan denkt het ook: "Zolang je het vliegen zelf heel goedkoop houdt. Ja, dan slikken de klanten dat. "

Hij verwacht niet dat de trend snel door duurdere maatschappijen als KLM gevolgd zal worden. "De full-service-airlines zullen niet dezelfde grenzen opzoeken die ultra-low-cost-airlines nu opzoeken." Wel zegt hij dat dat Ryanair in het verleden wel trendbepalend was. "Door de producten los te koppelen van elkaar. Het kiezen van een stoel, gebruikmaken van ruimbagage en eten en drinken. Dat waren diensten waar je zo'n twintig jaar geleden nergens voor hoefde te betalen."

Waar zouden de budgetmaatschappijen nog meer op kunnen besparen? "Ik sta nergens meer van te kijken. Bijvoorbeeld het opladen van je telefoon. Of als je de stoelen schuin tegenover elkaar zet, zodat je beenruimte deelt. Dan kan je er net een paar meer in kwijt", zegt De Haan, die vertelt dat niet alle plannen die worden bedacht ook echt worden ingevoerd. "Het bedrijf heeft het beleid om zo nu en dan een proefballon op te laten."

Ook wordt er continu gekeken hoe er meer geld verdiend kan worden. Als je tegenwoordig voor meerdere mensen een ticket boekt, kom je bij Ryanair niet meer automatisch naast elkaar te zitten. "Als je dat wel wil, moet je betalen." Wildere ideeën zoals om mensen laten betalen voor de wc, of mensen te laten staan in plaats van zitten, waarmee directeur O'Leary vaak het nieuws haalde, hebben nog geen vlucht genomen.

Toch heeft een Italiaanse vliegtuigstoelenfabrikant alvast een stoel ontworpen, die daar behoorlijk dicht bij in de buurt komt. Op de gele 'Skyriders 2.0' zit een soort zadel, waarin passagiers rechtop zitten en dus weinig beenruimte gebruiken. Niet echt zitten, niet echt staan, maar toch een ruimtewinst van 15 centimeter.

Vooralsnog wel toekomstmuziek, want de stoel is nog niet gekocht door een luchtvaartmaatschappij, laat staan goedgekeurd door de luchtvaartinstanties. De Amerikaanse luchtvaartautoriteit zei eerder al dat zoiets er alleen doorkomt als het honderd procent veilig is. Ryanair-baas O'Leary liet overigens bij de eerste presentatie van de Skyrider-stoel in 2010 weten dat een gordel wat hem betreft niet nodig was. "Een vliegtuig is gewoon een gigantische bus met vleugels. Als er een ongeluk in een vliegtuig gebeurt, god verhoede, zal een gordel je niet redden."

Ook op het comfort valt het een en ander af te dingen, maar het Italiaanse bedrijf vergelijkt het met paardrijden. En zo zegt de stoelfabrikant: "Cowboys kunnen toch ook uren op een zadel zitten zonder zich ongemakkelijk te voelen?"