VOC-speech toch niet van Balkenende: boek uit de handel

Het boek De 50 mooiste, beste en meest inspirerende Nederlandse toespraken is per direct uit de handel genomen, omdat slechts 49 van de speeches echt zijn. Een toespraak over de VOC-mentaliteit die was toegeschreven aan oud-premier Jan Peter Balkenende blijkt een satirische column, ontdekte Trouw.

De 'speech' verscheen in 2006 op de links-activistische website Doorbraak.eu. Het boek is samengesteld door Denise Parengkuan. De historicus erkent in de krant dat ze een fout heeft gemaakt. "Ik heb niet genoeg gecontroleerd of de tekst van deze toespraak klopt."

Bloemen

Uitgever Hans van Maar van Just Publishers noemt het een enorme domper. "Blijkbaar heeft de auteur haar feiten niet genoeg gecheckt. Dat doet mij twijfelen over de rest van het boek. Daarom trekken we het terug", zegt hij. De uitgever gaat Balkenende bloemen en een brief met excuses sturen.

Een passage uit de column luidt: "Jan Pieterszoon Coen, Michiel de Ruyter. Zij hadden die koopmansgeest en ondernemingszin, die VOC-mentaliteit: als je iets wilt bezitten, dan maak je het tot je eigendom."

Geweld en kolonisatie

In 2006 sprak Balkenende daadwerkelijk een aantal keer over de VOC-mentaliteit, waarmee hij verwees naar de ondernemingszin van het handelsbedrijf. Critici vonden het een ongelukkige verwijzing omdat de Vereenigde Oostindische Compagnie ook wordt geassocieerd met geweld en kolonisatie.

Het is al de tweede keer dat de column in een boek wordt toegeschreven aan de oud-premier. In Tot hier en nu verder van Cees van Lotringen stond ook een passage uit de column. Dat boek, dat eerder dit jaar uitkwam, werd ook uit de handel genomen en is herschreven.