Europa deze week: Lidstaat als zorgenkind

• Hans Brom

  redacteur Buitenland

Een verenigd Europa is geen doel, het gaat om de gemeenschappelijke reis daar naartoe, zei de Fransman Robert Schuman, de geestelijk vader van wat later de Europese Unie zou worden. Het karwei is nooit af, bedoelde hij daarmee, je moet eraan blijven werken.

De laatste jaren lijkt die Europese eenwording een beetje op de weg terug te zijn. Dat is vooral op momenten dat er splijtende vraagstukken opgelost moeten worden. De opvang van migranten, begrotingsdiscipline, het zijn momenten waar solidariteit gevraagd wordt van de lidstaten en die er dan niet altijd is.

De lidstaat als zorgenkind, dat is het thema van Europa deze week. De hele aflevering is hier te zien:

Solidariteit op elk terrein is een van de fundamenten van de EU en de afwezigheid daarvan knaagt aan de stabiliteit van het Europese project.

Een werkelijke scheuring doet zich natuurlijk voor aan de westzijde van het continent, met het naderende vertrek van de Britten uit de Unie.

De onrust lijkt zich vooral te concentreren aan de oostflank, in de landen die tot 1989 deel uitmaakten van het op Moskou gerichte Oostblok: Polen, Hongarije, Tsjecho-Slowakije, nu Tsjechië en Slowakije, Roemenië, Bulgarije.

Betutteld en gekleineerd

Nu zijn ze allemaal lid van de Europese Unie, de Europese familie zoals het liefkozend wordt genoemd. Maar er wordt regelmatig met de deuren geslagen. Het gaat dan over de falende corruptiebestrijding, over nepotisme en cliëntelisme, censuur, het ondergraven van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Problemen waarvan afgesproken is dat een EU-lid ze zo snel mogelijk uit de wereld moet helpen.

De onenigheid wordt nog eens verdiept als een land of een regering daarop wordt aangesproken. De voormalige Oostbloklanden voelen zich betutteld, gekleineerd en op de vingers gekeken Ze lijken er hun buik van vol te hebben om hun orders uit een andere hoofdstad te krijgen. Zij zien wat dat betreft Brussel soms als het nieuwe Moskou.

Het vermijden van ruzie en irritatie was een van de hoofdredenen om Europa te verenigen. Maar tijdens de lange mars van twee wereldoorlogen naar een vredig en verenigd continent, wordt er ook wel eens een stapje teruggezet.