Ajax, AZ en de strijd om het Noord-Hollands voetbaltalent

• Joost Smedema

  redacteur Sport

• Bastiaan Thuijsman

  redacteur Sport

Guus Til speelde als kleine jongen bij SV Diemen, net als Adam Maher. Calvin Stengs komt uit Nieuw-Vennep en Myron Boadu voetbalde bij Buitenveldert. Toch doorliepen ze alle vier de jeugdopleiding van AZ en niet die van Ajax, terwijl De Toekomst dichter bij het ouderlijk huis stond.

Zondag spelen beide ploegen tegen elkaar in de Johan Cruijff Arena (aftrap om 16.45 uur). Is er een strijd gaande om het Amsterdamse voetbaltalent tussen de twee Noord-Hollandse eredivisieclubs?

Perspectief rooskleurig voor AZ

"Zo voelt het voor mij niet", zegt Paul Brandenburg, hoofd jeugdopleidingen van AZ. "Ajax wil de beste spelers en wij willen de besten. Het is wel zo dat de laatste jaren meer kinderen doelbewust voor AZ kiezen. Dat heeft er mee te maken dat ons perspectief nu heel rooskleurig is. Wij zijn in staat jongens voor het Nederlands elftal op te leiden, kijk naar Til."

Ook Saïd Ouaali, die bij Ajax aan het hoofd van de jeugdopleiding staat, wil niet spreken van een strijd. "In de regio Amsterdam wordt door clubs uit het hele land gescout en wij scouten ook op andere plekken. Ik heb geen last van AZ, van FC Utrecht of van wie dan ook."

Myron Boadu, de 17-jarige spits van AZ die lang moet revalideren van een gebroken enkel, woont op steenworpafstand van de Arena. Hij werd op De Toekomst ooit als verdediger gewogen en te licht bevonden. Brandenburg: "Aan de ene kant hebben zij het talent niet gezien, dat is mooi."

"Aan de andere kant hebben wij juist een omgeving geboden waarin hij zich maximaal kon ontwikkelen, dat geldt ook voor Stengs. Waren ze ook zover geweest bij Ajax? Dat weet je nooit. Het is heel moeilijk om de twee opleidingen met elkaar te vergelijken."

Ouaali beaamt dat. "Er zal echt wel eens een moment zijn dat je ernaast zit, maar wie zegt dat als een speler hiernaartoe was gekomen, hij niet een totaal andere ontwikkeling zou hebben doorgemaakt?"

Maar staan er tegenwoordig meer talenten voor de keuze tussen AZ en Ajax dan vroeger? Ouaali: "Dat is lastig te zeggen. Als een speler tussen AZ en Ajax kan kiezen, neem ik aan dat een speler een goed doordachte keuze maakt. Het kan meespelen dat de concurrentie hier vele malen groter is en dat een speler daarom voor een veiligere route kiest in plaats van de risicovolle route waar de weerstand meteen maximaal is."

Brandenburg sluit zich daar bij aan. "De een is gebaat bij hardheid, een ander heeft een arm om de schouders nodig. Waarmee ik niet wil zeggen dat er bij ons geen harde cultuur is of dat het bij Ajax altijd zo is. Maar we hebben verschillende manieren van werken. Als we hetzelfde zouden doen, kunnen wij nooit winnen, want Ajax heeft veel meer te besteden."

Bekijk hieronder een overzicht van spelers die zijn opgeleid door Ajax en AZ uit de regio Amsterdam:

Volgens Brandenburg is de leeftijd van het jongste team het grootste verschil tussen beide jeugdopleidingen. Ajax kent een onder-acht, bij AZ is de onder-elf het jongste team. "Voor die kinderen hebben we een voetbalschool. Daar geven we een heel grote groep talenten de kans een keer in de week AZ-speler te zijn."

"Het biedt ons de gelegenheid een kind niet vier stagetrainingen, maar wel een of twee jaar lang te zien. We volgen de ontwikkeling en doen testen met ze. Jongetjes die op achtjarige leeftijd nog niet de beste zijn, kunnen dat een paar jaar later wel worden."

Door een verhuizing bijna in Amsterdam

De omstandigheden zijn voor AZ ten opzichte van Ajax zijn ook verbeterd door het nieuwe trainingscomplex. Sinds twee jaar liggen de trainingsvelden in Wijdewormer, vlak boven Amsterdam. "Veel talenten trainen nu dichter bij huis, dat is zeker", zegt Brandenburg over de keuze voor Zaanstad.

"Maar we zijn ook tijden bezig geweest met een complex in Alkmaar, dat duurde en duurde maar. Bovendien staat AZ voor Alkmaar Zaanstreek. In de gemeente Zaanstad waren de mogelijkheden top. We kunnen nu zelfs al denken aan uitbreiden, dat was op het complex in Alkmaar niet mogelijk, daar zaten we tussen een camping en een moleneigenaar in."

De faciliteiten van AZ doen tegenwoordig niet meer onder voor die van Ajax. Brandenburg: "Voorheen kwam je op De Toekomst en waren de speler en de ouders eigenlijk al verkocht. Het is een voetbalfabriek die er fantastisch uitziet met veel velden. Maar daar gaan ze het niet meer winnen van ons. Wij hebben de faciliteiten ook, in januari krijgen we ook zo'n opblaashal. Dat voordeel kun je doorstrepen."

"Bovendien", vervolgt Brandenburg, "voorheen speelde Ajax structureel om de prijzen. De laatste jaren - en ook de komende jaren, daar geloof ik heilig in - kunnen wij dat ook. En een een jaar of zes geleden, toen ik nog jeugdtrainer was, wist je dat je als AZ-team bij Ajax ging verliezen. Dat is veranderd, met een jeugdteam van AZ kun je ook op De Toekomst winnen en kampioen worden. We zijn dichter naar Ajax toegegroeid en dat is in het voordeel van ons."

Structureel in Oranje

Toch zijn er volgens Ouaali ook aspecten die voordelig zijn voor Ajax. "Ik geloof dat onze talenten iets eenvoudiger de internationale status verwerken. Nu ook met het internationale voetbal van de Youth League. Dat zijn allemaal dingen die noodzakelijk zijn voor een speler om zich goed te ontwikkelen."

"Ook een goede maatstaf is wie zich kan handhaven in Oranje. In mijn beleving zijn dat op dit moment meer Ajacieden, als je kijkt naar spelers als Matthijs de Ligt en Donny van de Beek."

Brandenburg: "Feit is dat Ajax, en wij ook steeds meer, heel veel spelers voor het betaald voetbal en zelfs Oranje afleveren. Til is nog geen basisspeler in het Nederlands elftal, maar dat moet het doel zijn voor de jongens in de opleiding."