Bewijs voor bestaan eerste exomaan weer stapje dichterbij

Buiten ons zonnestelstel hebben we al planeten gevonden, maar zijn daar ook manen? Amerikaanse wetenschappers denken dat ze er een gevonden hebben. Het bestaan van de exomaan werd al vermoed en een nieuwe analyse versterkt dat vermoeden.

4000 lichtjaren hier vandaan, rond de ster Kepler-1625, draait de planeet Kepler-1625b. Wetenschappers van de Columbia University speurden met de Kepler-telescoop naar tientallen planeten zoals Kepler-1625b.

Ze bekeken hoe het licht afzwakt als een planeet voor zijn ster langs draait. Uit het licht van Kepler-1625b bleek dat er ook een exomaan rond de planeet zou kunnen draaien. De wetenschappers zagen een flinke dip in het licht van de planeet en een kleinere dip van de maan.

Eind 2017 werd de krachtigere ruimtetelescoop Hubble op de vermoedelijke exomaan gericht. De wetenschappers zagen twee dingen: aan de planeet was een zwaartekrachteffect te zien dat zou optreden als er een exomaan zou zijn en het licht van de ster dimde inderdaad op een manier die past bij het bestaan van een exomaan. De wetenschappers omschrijven dat laatste als een maan die de planeet volgt "als een hond aan de riem van zijn eigenaar".

Het vreemde van deze maan is dat hij erg groot zou zijn. "Ongeveer zo groot als Neptunus", zegt planeetonderzoeker Daphne Stam. De planeet zelf zou zo groot zijn als Jupiter. "Ter vergelijking: er passen vier tot vijf Neptunussen in Jupiter."

Het zou daarom best een 'ingevangen planeet' kunnen zijn, schrijven de wetenschappers. "Een planeet die te dicht bij de grote planeet kwam en er in een baan omheen ging draaien."

"Dat we dit nu lijken te kunnen vinden is een enorme stap", reageert Michiel Min. Hij leidt het wetenschappelijke programma voor exoplaneten bij SRON, een instituut voor ruimteonderzoek in Utrecht. "Kennis over manen leert ons heel veel over de dynamica en vroege evolutie van planeetsystemen. Die kennis hebben we heel hard nodig willen we meer leren over hoe planeetsystemen ontstaan."

In het onderzoek, dat gepubliceerd is in Science Advances, schrijven de wetenschappers dat het bestaan van de exomaan nog niet helemaal zeker is. De data van de telescopen zou daarvoor nog verder onderzocht moeten worden.

"Ik zou zeggen dat het voor 50 procent zeker is", denkt Stam. Waarschijnlijk duurt het nog een tijd voordat we zeker weten of het hier om een exomaan gaat. Stam: "Met Hubble hebben ze de planeet maar één keer de ster zien passeren. Nu gaat de planeet ook maar eens per jaar voor zijn ster langs, dus het kost wat tijd om genoeg metingen te verzamelen."