Deal over brexit nog ver weg: EU geeft niet toe aan 'shoppende' Britten
Ze blijven het volhouden: een brexitdeal gaat er zeker komen. Dat bezwoeren de EU-leiders en de Britse premier May vandaag op een EU-top in Salzburg. Maar nu iedereen weer in het vliegtuig zit, is een akkoord nog net zo ver weg als een paar dagen geleden.
Vooral in Groot-Brittannië waren de verwachtingen voor de top hooggespannen. De hoop was dat de EU concessies zou doen aan de Britten.
Nog voordat de leiders binnen waren, zette de Franse president Macron vanochtend echter al de toon. Nee, zei hij, een voorstel van premier May kan niet als basis van onderhandelingen dienen. May wil wel toegang houden tot de interne markt voor goederen, maar ze wil niet meedoen aan het vrije verkeer van personen.
Onacceptabel, zegt Macron. Hij noemde degenen die zeggen dat de brexit een goede zaak is "leugenaars".
Het is één van de punten waarop May concessies verwachtte van haar Europese ambtgenoten. Het belangrijkste andere punt is de grens tussen Noord-Ierland en Ierland. Die moet open blijven, vindt iedereen. Volgens May kan dat door goederen die de grens over gaan elektronisch te controleren. De andere EU leiders geloven daar niet in. Zij willen dat Noord-Ierland deel blijft van de Europese interne markt, met alle voor- en nadelen van dien.
May buitenspel
In de urenlange vergadering die volgde, veranderde er niets aan die standpunten. De 27 overgebleven EU-leiders praatten bij met hoofdonderhandelaar Michel Barnier. May mocht er niet bij zijn en wachtte in hetzelfde gebouw tot de voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, tijd voor haar heeft. Hij had slecht nieuws voor May: de EU-leiders zijn niet bereid om naar haar toe te bewegen.
De Britten, inclusief Britse journalisten, worden wanhopig van de principiële houding van de EU. "U heeft toch ook een groot probleem als de Britten zonder akkoord de EU verlaten?", vroegen Britse journalisten aan bondskanselier Kurz van Oostenrijk en aan premier Rutte. Een minzaam glimlachje volgde bij beide. "Ik denk dat wij beter voorbereid zijn op een akkoordloze brexit, dan Groot-Brittannië", zegt Rutte.
Ondermijnend
Tusk legde nog eens uit waarom de EU zo principieel is. "Het economische model dat premier May voorstelt, werkt voor ons niet. Vooral niet omdat het de interne markt ondermijnt." Hij bedoelt dat de Britten niet naar hartelust mogen 'shoppen' tussen de diverse regels.
Als Groot-Brittannië namelijk wel meedoet aan het vrije verkeer van goederen, maar niet aan aan het vrije verkeer van diensten en personen, kan het land een oneerlijk concurrentievoordeel krijgen, vrezen Tusk en de regeringsleiders. Bijvoorbeeld door de EU-regels over de goederen zelf wel over te nemen, maar alle milieu- en arbowetgeving daaromheen over te slaan.
"Het is niet zo dat ik hier stuiterend van enthousiasme weg ga", zei Rutte bij het verlaten van Salzburg. In oktober moeten de grote lijnen van een akkoord er wel liggen, maar niemand weet nog hoe die eruit gaan zien. De hoop is dat, onder grote tijdsdruk, iedereen toch gaat toegeven.
De Britse journalisten zijn net zo kritisch naar hun eigen premier als naar Kurz en Rutte. "Niemand accepteert uw plan hier, in eigen land is er ook al geen meerderheid voor, waarom houdt u eraan vast?" May's simpele antwoord: omdat er geen alternatief is. "Er liggen geen tegenvoorstellen op tafel, dus is mijn plan het enige waar we over kunnen praten."