Oxfam Novib: farmaceuten ontwijken belasting via Nederland

Abbott, Johnson & Johnson, MSD en Pfizer: deze grootste farmaceutische bedrijven ter wereld rapporteren opvallend veel winst in landen met een gunstig belastingbeleid, waaronder Nederland. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van Oxfam Novib.

Terwijl de vier reuzen tussen 2013 en 2015 een winstmarge van zo'n 5 procent lijken te hebben in ontwikkelingslanden en zo'n 7 procent in opkomende economieën, is de winstmarge met 31 procent opvallend veel hoger in landen die Oxfam Novib als belastingparadijzen aanduidt, waaronder Nederland. De vier bedrijven hebben samen zo'n 135 dochterondernemingen in Nederland.

Pfizer zegt in een reactie dat het bedrijf zich aan alle belastingwetgeving houdt en alle verschuldigde belastingen betaalt. Ook Johnson & Johnson laat weten dat het zich overal aan de regels houdt. Daarnaast kan Oxfam Novib volgens het bedrijf geen goed beeld geven omdat veel betaalde belasting niet zichtbaar is in de beschikbare financiële verslaggeving. Volgens de farmaceut geeft het rapport van Oxfam daarom "een vertekend beeld." De andere twee farma-bedrijven hebben nog niet gereageerd op het rapport van Oxfam.

Miljarden misgelopen

Door winstverschuiving lopen veel landen belastinginkomsten mis, die vaak hoognodig zijn voor het verbeteren van de toegang tot gezondheidszorg. Op basis van beschikbare cijfers berekende Oxfam dat de vier grote pillenconcerns naar schatting 3,8 miljard dollar te weinig aan belasting betalen in landen als Australië, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, de VS, Thailand, India en Ecuador.

Het is volgens Oxfam voor de bedrijven namelijk veel aantrekkelijker om belasting te betalen in landen waarin ze bijvoorbeeld belastingafspraken met de fiscus kunnen maken. Daarnaast kunnen ze in onder meer Ierland en Nederland gebruikmaken van een regeling die voordelige tarieven biedt voor winsten uit innovatie. In Nederland betaal je daar 7 procent belasting over.

Niet transparant

Oxfam-onderzoekers wijzen erop dat de farma-bedrijven weinig transparant zijn over waar ze hun winsten maken en waar ze belasting betalen. Door dit gebrek aan data is het slechts mogelijk een zeer grove schatting te maken van de winst en belastingontwijking.

Esmé Berkhout, belastingexpert van Oxfam Novib, is duidelijk: "Geneesmiddelenbedrijven lijken regeringen te bedonderen door belasting te ontwijken. Ze moeten eerlijke belasting betalen, hun medicijnen betaalbaar maken en stoppen met het manipuleren en beïnvloeden van overheden voor eigen gewin."

Ella Weggen van Wemos - een onafhankelijke maatschappelijke organisatie die zich richt op de verbetering van gezondheid wereldwijd - sluit zich aan bij de woorden van Berkhout: "Belastingontwijking doet de reputatie van de farma-bedrijven geen goed en ontzegt overheden geld dat ze hard nodig hebben om te investeren in gezondheidszorg".