Is de grens bereikt? 'Nee hoor! Was nog geen 100 procent'

Records zijn er om gebroken te worden. Maar soms zijn ze zo indrukwekkend dat er hardop aan getwijfeld wordt of dat ooit nog gaat gebeuren. De atletiekwereld kwam zondag superlatieven tekort om de verbluffende prestaties van marathonloper Eliud Kipchoge en tienkamper Kevin Mayer te beschrijven. Kan het nog beter of is de grens bereikt van de menselijke mogelijkheden?

Kipchoge liep de marathon in Berlijn in de niet eerder vertoonde tijd van 2 uur, 1 minuut en 39 seconden. De 33-jarige Keniaan, inmiddels de beste marathonloper allertijden genoemd, haalde liefst 1 minuut en 18 seconden van het oude wereldrecord af. Een marge die sinds de jaren zestig niet meer op de marathon was gehaald.

Tienkamper Kevin Mayer verbeterde het onaantastbaar geachte wereldrecord van Ashton Eaton (9.045 punten) met 81 punten tot 9.126. Na de eerste vijf onderdelen lag de Fransman, die onlangs bij de EK de tienkamp verliet na drie ongeldige pogingen bij het verspringen, nog 140 punten achter op het recordschema van Eaton uit 2015.

Iconische onderdelen

De marathon en tienkamp worden in de atletiek, net als de 100 meter, tot de disciplines uit de hors-categorie gerekend. Zit er nog rek in de records die zondag zijn neergelegd? Of zijn dit een tijd en een puntentotaal waar net als van het wereldrecord op de 100 meter van sprintwonder Usain Bolt (9,58 seconden, uit 2009 ) of het legendarische wereldrecord van verspringer Mike Powell (8,95 meter, uit 1991) wordt gezegd dat ze niet meer verbeterd worden?

Atletenmanager Jos Hermens (die Kipchoge namens het bureau Global Sports begeleidt) en atletiekcommentator Léon Haan van de NOS gaven zondag na het wereldrecord van Kipchoge aan dat 2.01,39 nog jaren zal blijven staan. Een dag later denken ze daar ook nog zo over.

"Hij is de beste marathonloper allertijden. Hij heeft twaalf marathons gelopen en die waren stuk voor stuk van enorme klasse", zegt Haan. "Er is gewoon niemand beter op deze afstand. Als iemand het record zou kunnen verbeteren, is het Kipchoge zelf. Maar hij wordt binnenkort 34, hij krijgt niet veel kansen meer."

Dertien posten

Kipchoge trof in Berlijn ideale omstandigheden. Een vlak parcours, nauwelijks wind en geen regen. Haan: "Berlijn heeft het snelste parcours van de stadsmarathons. De organisatie zet alles op een wereldrecord. Normaal zijn er acht verfrissingsposten onderweg, nu was er toestemming verleend voor dertien posten. Op zijn verzoek kreeg Kipchoge om de 500 meter zijn tussentijden door. Dat was belangrijk voor hem. En het weer was goed: amper wind en droog."

Hermens vult aan: "Zijn voorbereiding was perfect, hij was in topvorm en in tegenstelling tot de tijd dat ik Haile Gebrselassie begeleidde naar zijn wereldrecords was er nu een staf van twaalf mensen rond Kipchoge aanwezig. Alles was tot in de puntjes geregeld. Bij Haile hadden we tien jaar geleden alleen een fysiotherapeut bij", zegt Hermens over de huidige situatie.

'Nog niet 100 procent'

"Maar het was nog niet 100 procent", vervolgt de manager, die zelf in eigen land sinds 1976 de recordhouder is op de 20 kilometer (57.24,2) en het uurrecord (20.994 meter).

"Er zitten nog wat bochten in het parcours en hij was na 25 kilometer al zijn tempomakers kwijt. In de tijd van Haile konden we gebruikmaken van zeven of acht hazen, nu is het maximum door een belachelijk besluit van atletiekfederatie IAAF nog maar drie."

Ook op andere terreinen is volgens Hermens nog winst te boeken.

"Er kan nog altijd iets verbeterd worden aan de trainingsmethodes, het schoeisel, de voeding, het asfalt en onderzoek. Die laatste dingen zijn een geldkwestie. Dit record is mede mogelijk, omdat we door Nationale Nederlanden in staat zijn geweest vorig jaar een professioneel loopteam op te zetten. Daarin is de wereldtop van langeafstandslopers bij elkaar gebracht. Iedereen leert van elkaar, we werken met louter professionals."

Verbetering?

Hermens moet diep nadenken op de vraag of Kipchoge zijn prestatie kan verbeteren. "Eliud is een uitzonderlijke atleet, die de wetenschappelijke begeleiding omarmt en veel feedback geeft. Hij is zo professioneel, maar ook weer relaxt. Hij loopt altijd in een soort bubbel. Zijn talent en discipline hebben hem op dit niveau gebracht. Vorig jaar in Monza had hij onder de 2 uur kunnen lopen, maar hij is al 33. Hoeveel tijd heeft hij nog."

In Monza probeerde de Keniaan vorig jaar op het Formule 1-circuit de grens van 2 uur te slopen. Hij bleef, omgeven door afwisselende tempomakers op een vlak rondje van 3 kilometer op 2.00.25 steken. De IAAF erkende de tijd niet door de speciale opzet, die afweek van de geldende regels.

"Hij was onder de 2 uur gedoken als de luchtvochtigheid 20 procent minder was geweest. Daar rekenden we ook op. We hadden de gegevens van de laatste 20 jaar bekeken. Dat was dus pech. En we hadden de drankpost op een verkeerde plek gezet. Daar zat een hoogteverschil van een meter", kijkt Hermens terug.

Een paar uur na de triomftocht van Kipchoge in Berlijn, verbaasde tienkamper Kevin Mayer de atletiekwereld in Talence. De Franse alleskunner maakte gehakt van het wereldrecord van de Amerikaan Ashton Eaton door als derde atleet ooit boven de grens van 9.000 punten te komen en door te stomen naar 9.126 punten.

De Nederlandse tienkamper Pieter Braun, vierde in Talence, volgde van nabij met grote bewondering de prestaties van Mayer. "Er zit al twee, drie jaar geen maat op die jongen. Het was bizar goed wat hij liet zien. Hij begon met een fantastisch persoonlijk record van 10,55 op de 100 meter. Toen sloeg de sfeer meteen om. Voor de meeste tienkampers is Talence een mooie wedstrijd om het seizoen af te sluiten. Na zijn 100 meter wist iedereen dat Mayer voor vuurwerk was gekomen. Hij wilde revanche. En er kwam vuurwerk."

De Fransman had een mislukt EK in de benen (drie keer ongeldig bij het verspringen) en was er alles aan gelegen een topprestatie neer te zetten.

"Op een titeltoernooi gaat het om medailles en is iedereen scherp tot het einde. In Talence heerst altijd een geweldige sfeer omdat de wedstrijd het einde van het seizoen is, maar nu waren er drie keer zoveel toeschouwers als normaal. Mayer kreeg 20.000 keer de vraag of hij het wereldrecord ging breken. Voor hem was de druk dus enorm. Daar heeft hij op de afsluitende 1.500 meter, die wat minder voor zijn doen was, last van gehad. Het kon niet meer misgaan, maar hij wilde geen fout maken."

Acht elven

Braun vindt dat Mayer een grens heeft verlegd. Kan het nog beter? "Je hebt één, misschien twee keer in je leven een tienkamp waarin alle onderdelen goed gaan. Mayer scoorde hier over tien onderdelen twee keer een 8,5 en acht elven. Hij is de beste tienkamper ooit, de meest complete sporter die bestaat", probeert hij het wereldrecord te duiden.

"Zijn afstand bij het speerwerpen, 71,90 meter, was krankzinnig. Hij kan echt alles, heeft dit jaar zoveel persoonlijke records verbeterd. Het is de kunst dat in één wedstrijd te doen, dat alles op het juiste moment bij elkaar komt. Als hij het wereldrecord zelf niet verbetert, duurt het echt een generatie voor er weer iemand komt die misschien die kwaliteiten heeft."

Geen limiet

Kipchoge is overtuigd dat zijn tijd de ranglijst niet eeuwenlang blijft aanvoeren. "De mens heeft geen limiet. Alles is mogelijk. Records zijn er om gebroken te worden", zei hij bescheiden over zijn eigen prestatie.