Ridder Roy de Ruiter deed 'soms het onmogelijke' in Afghanistan

Helikopter-piloot Roy de Ruiter heeft van koning Willem-Alexander de Militaire Willems-Orde ontvangen. Dat is de hoogste militaire onderscheiding van Nederland.

De Ruiter kreeg de medaille voor zijn uitzonderlijke prestaties als gevechtsvlieger en air mission commander in 2007 en 2009 in Afghanistan. De koning noemde hem vasthoudend, vakkundig, vernieuwend en onverschrokken. "Op exceptionele wijze gaf u blijk van moed, beleid en trouw."

Willem-Alexander roemde zijn gedrevenheid tijdens meerdere risicovolle operaties en zijn toewijding aan het beschermen van zijn collega's op de grond. "Hij deed al het mogelijke en soms het onmogelijke om grondeenheden te ondersteunen en te behoeden voor gevaar."

Een van heftigste gevechtsacties waarbij De Ruiter betrokken was, vond plaats in september 2009 bij Deh Rawod, waarbij de Apaches werden uitgezonden om een groep collega's te ontzetten die in een hinderlaag waren gelopen.

Daarbij wisten ze onder moeilijke omstandigheden de zwaargewonde korporaal Kevin van de Rijdt terug te brengen, met aanhoudende steun van de Apaches vanuit de lucht. De koning hierover: "Kapitein De Ruiter maakt daarbij zijn eigen veiligheid ondergeschikt aan die van de grondeenheden. Op uiterst lage hoogte geeft hij vuursteun aan zijn collega's, zodat zij het vermiste teamlid terug kunnen brengen. En later weet hij ook diens achtergebleven vest met schetsen van het aanvalsplan te vinden, waarna dit kan worden vernietigd."

Uiteindelijk overleed de korporaal alsnog aan zijn verwondingen, tot groot verdriet van alle betrokkenen, zei de koning. Maar het had erger kunnen uitpakken: "Dankzij de onvoorwaardelijke steun en effectieve en moedige optreden van kapitein De Ruiter en zijn Apache-detachement is voorkomen dat meer slachtoffers vielen."

Deze actie werd op de grond geleid door majoor Gijs Tuinman, die ook onderscheiden is met de Willems-Orde. De Ruiter werkte meerdere keren met hem samen. De twee zijn goed te vergelijken. "Roy is een Gijs in de lucht, aldus een militair op de grond", zei de koning in zijn toespraak. "Een groter bewijs van respect is nauwelijks denkbaar."

Ook stond Willem-Alexander stil bij De Ruiters vasthoudendheid bij de planning en gedetailleerde voorbereiding van missies en zijn improvisatievermogen. "Beleid wordt niet op de basis gemaakt, maar ook in de cockpit terwijl de granaten langssuizen. Om dan de rust en het overzicht te bewaren dan moet je uitzonderlijke capaciteiten hebben. Majoor De Ruiter heeft bewezen daarover te beschikken. Majoor De Ruiter, u hield het hoofd helder in het heetst van de strijd."

Omhelzing

De Ruiter zegt dat hij het een goede gelegenheid vindt om terug te kijken op de Nederlandse inbreng in Afghanistan. "Ik denk dat het een mooi moment is met zijn allen terug te kijken, met gepast respect en gepaste trots op wat we daar als Nederland hebben verricht in de jaren dat we in Afghanistan actief zijn geweest."

Na de ceremonie omhelsde hij Marco Kroon en Gijs Tuinman, mede-Willems-Orde-dragers. "Ja, heel mooi, brothers in arms. Ik heb ze allebei van dichtbij meegemaakt, professioneel en ook naast het werk. Het is hartstikke mooi."

Reservist

In 2013 kreeg De Ruiter eervol ontslag bij defensie. Nu werkt hij in Oman als instructeur-vlieger bij de Royal Oman Police. Hij is nog reservist in de rang van majoor.

Naast Roy de Ruiter zijn er nog drie ridders in de Militaire Willems-Orde in leven. Ken Mayhew kreeg de onderscheiding voor zijn moed bij de bevrijding van Weert, Venray en Overloon in de Tweede Wereldoorlog. Kapitein Marco Kroon kreeg de Willems-Orde in 2009 voor zijn optreden tijdens een missie in Afghanistan 2006. Vier jaar geleden kwam daar majoor Gijs Tuinman bij voor zijn werk als commandant in Uruzgan in 2009.