Iets minder tv, iets meer online: een verschuiving of bezuiniging?

De verwachte bezuinigingen op de Nederlandse Publieke Omroep zullen de journalistiek niet gaan raken, zegt Frans Klein, directeur Video bij de NPO. Maar toch zullen programma's als Zembla, Tegenlicht en Andere Tijden minder afleveringen krijgen en verdwijnt onderzoeksprogramma Brandpunt van de televisie naar online.

"Het is een dubbele boodschap naar de programmamakers", zegt Thomas Bruning van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ). "Er moeten wel degelijk journalistieke programma's zich proberen te redden met minder budget. Het is leuk om te zeggen dat er niet bezuinigd wordt op de journalistiek, maar uiteindelijk gaan de programmamakers dit wel voelen."

Hans Laroes, hoofdredacteur Journalistiek bij KRO-NCRV, is blij met de uitspraken van Klein, mits ze waar zijn. "Ik zou nu zeggen: show me the money! Ik hoor graag dat hij dit zegt, maar ik wil wel zien dat het ook wordt waargemaakt. Laten we het dan samen doen."

Online koers

Volgens de NPO zijn de veranderingen, bijvoorbeeld in bovengenoemde programma's, geen gevolg van bezuinigingen maar een verschuiving naar online. Televisie is niet meer alles, de focus verlegt zich langzaam. "De verdeling wordt ongeveer 80/20, we blijven wel fors aan de kant van de lineaire netten", vertelt Klein, eerst directeur Televisie, nu directeur NPO Video, tijdens de presentatie.

In deze video vertelt Klein over de plannen van de NPO:

Maar de verschuiving betekent wel dat sommige televisieprogramma's verloren gaan of op een andere manier gemaakt gaan worden. "We gaan naar andere platforms. Onze oudere kijkersgroep is de belangrijkste, daar nemen we geen afstand van. Maar onze nieuwe doelgroepen zitten op online, dus moeten we op nieuwe manieren verhalen gaan maken", zegt Gijs van Beuzekom, netmanager van NPO 2. Laroes is blij met de nieuwe online koers. "We zijn er helemaal klaar voor. KRO-NCRV is een experimentele omroep. Het is doodzonde dat Brandpunt+ verdwijnt, maar we willen graag een partner in innovatie zijn."

Ook Stan van Engelen, hoofdredacteur Media VPRO, is teleurgesteld. "We staan als VPRO achter het streven van de NPO om ruimte te maken voor journalistieke vernieuwing en om nieuwe doelgroepen te bereiken. Daar werken we ook graag aan mee. Maar we vinden het uitermate jammer dat die ruimte moet komen uit een bezuiniging op VPRO Tegenlicht, een programma dat vernieuwing aan alle kanten omarmt."

Daarom hoopt de VPRO nog altijd dat als de bezuinigingen minder hoog uitvallen er niet te hard ingegrepen wordt in het programma.

In NPO Start, het voormalige Uitzending Gemist, wordt geïnvesteerd. Onder leiding van vier zogenoemde hoofdredacteuren, onder wie openwaterzwemmer Maarten van der Weijden, presentatoren Margriet van der Linden, Dionne Stax en Matthijs van Nieuwkerk, wordt ingezet op films, drama en series. Zij tippen hun favoriete programma's aan kijkers van NPO Start.

De online koers is dan ook niet het probleem, zeggen Laroes en Bruning. Wel zijn de twee het met elkaar eens dat de samenwerking tussen omroep en publieke omroep beter moet worden. "We staan tegenover elkaar in plaats van dat we samenwerken", zegt Laroes. "We proberen er niet samen uit te komen. We hebben de formele vergaderingen wel, maar het is niet het ideale systeem." Volgens Bruning voelt de NPO zich niet verantwoordelijk voor de redacties. "De programmamakers zijn de dupe, want de publieke omroep wijst naar de omroep en andersom."

Daarom is Bruning bang dat de ervaring en continuïteit van de journalistieke redacties door bezuinigingen toch verloren gaat, wat Klein ook zegt. "Dat er wordt geïnvesteerd in een nieuw platform wil niet zeggen dat de 'oude' redactie niet goed genoeg is. Waarom zou je de bestaande redacties niet gebruiken voor vernieuwing? Ik ben bang dat dit niet gaat gebeuren en dat er veel ontslagen gaan vallen." Volgens Klein wordt bij de nieuwe verschuiving juist de onderzoeksjournalistiek versterkt. "Alleen gebeurt dit niet alleen op televisie. We versterken het juist integraal."

Minder amusement?

Ook de amusementsprogramma's op de zenders van de publieke omroep worden niet gekort, zegt Klein. "Dat wordt me steeds gevraagd: waarom niet bezuinigen op amusement? Maar amusement is 5 procent van ons budget. Daar is het budget al enorm op teruggegaan." Daarnaast worden de kinderprogrammering, drama en documentaires gespaard.

De bezuinigingen, of de "dreigende bezuinigingen" zoals de NPO ze noemt, zullen wel te merken zijn in de zomerprogrammering en de programmering overdag. De kijker kan dan rekenen op meer herhalingen, minder dagtelevisie voor ouderen en meer aangekochte producties in het buitenland.