Syrische vluchtelingen kunnen snel terug, verwacht Rusland

Honderdduizenden Syrische vluchtelingen kunnen op korte termijn terugkeren naar hun thuisland. Tenminste, dat zegt Rusland. De Russische autoriteiten maken werk van de repatriëring van Syriërs. Alleen zien veel vluchtelingen een terugkeer nog niet zitten, vertelt correspondent Marcel van der Steen.

Nu president Assad met de hulp van het Kremlin het overgrote deel van Syrië heeft heroverd op de rebellen, is het geweld na zeven jaar oorlog op veel plaatsen gaan liggen. Heel langzaam komen er weer mensen thuis. In de eerste helft van het jaar keerden zo'n 13.000 Syriërs terug vanuit het buitenland. Ongeveer 750.000 mensen trokken in Syrië terug naar hun woonplaats.

Volgens Rusland is het in veel gebieden veilig genoeg voor de terugkeer van zo'n 1,7 miljoen vluchtelingen.

Maar daar is niet iedereen het mee eens, zegt Van der Steen in het NOS Radio 1 Journaal. De Duitse bondskanselier Merkel zei onlangs dat het in Syrië nog gevaarlijk is en ook de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR vindt terugkeer niet verantwoord. "Op sommige plekken is het nog oorlog en zijn er gevechten en bombardementen", zegt de correspondent.

Vooral in het zuidwesten wordt hevig gevochten en slaan mensen op de vlucht. Uit die regio werden afgelopen weekend nog honderden hulpverleners van de Witte Helmen geëvacueerd. Syriërs uit die gebieden trekken veelal naar Idlib in het noordwesten, het laatste bolwerk van de rebellen.

De afgelopen dagen bespraken Russische functionarissen en legerofficieren de plannen met het regime in Syrië en de regering in Libanon. De terugkeer van Syrische vluchtelingen staat op hoog op de agenda sinds de ontmoeting tussen president Trump en Poetin in Helsinki.

De Verenigde Staten en Rusland hebben er allebei belang bij om uit te stralen dat de problemen in Syrië bijna de wereld uit zijn, zegt Van der Steen. "Voor de Russen is het een manier om zichzelf op de borst te kloppen. Zij hebben Assad immers geholpen bij het heroveren van het land en willen dat landen naoorlogse banden opbouwen met het regime. De VS wil zo weinig mogelijk te maken hebben met het conflict. Niet voor niets heeft het Witte Huis de meeste steun aan de oppositie ingetrokken."

Terugkeer niet eenvoudig

Russische functionarissen noemen zelfs al een concrete datum voor de repatriëring: 1 september, als de scholen in Syrië weer beginnen. Uiteindelijk gaat het erom wat de Syriërs zelf willen. "En zij zijn negatief over de plannen. Ze zouden liever vandaag dan morgen terugkeren, maar weten niet of ze ook echt veilig zijn in gebieden die onder controle zijn van de Syrische regering. Wat gebeurt er met mensen die zich na de revolutie hebben uitgesproken of zelfs hebben gestreden tegen het regime?"

De Libanese regering zei dat het Russische initiatief welkom is. In het land met zo'n 6 miljoen inwoners, zitten meer dan een miljoen Syrische vluchtelingen. De samenleving piept en kraakt er vanwege die extra inwoners. "Die massale opvang leidt tot volle scholen en ziekenhuizen en een tekort aan banen", zegt Van der Steen. "Libanezen zouden graag zien dat Syriërs terugkeren, maar begrijpen ook dat dat niet eenvoudig is."