'Het is gevaarlijk te denken dat hiv/aids-epidemie voorbij is'
Het werkt averechts om te denken dat de hiv/aids-epidemie voorbij is, nu er goede medicijnen bestaan om hiv onder controle te houden en ook goed werkende preventieve middelen. Dat zegt Peter Piot, de Vlaamse directeur van de London School of Hygiene and Tropical Medicine. Dat is een internationaal topinstituut op het gebied van onderzoek naar infectieziekten.
"Op veel plekken in de wereld leeft de gedachte dat de epidemie voorbij is", zegt Piot net nadat hij heeft gesproken op de internationale aidsconferentie in de RAI. "Dat is een gevaarlijke opvatting die makkelijk contraproductief kan uitpakken. Ik woon in Londen. Daar zijn elke dag twee of drie nieuwe besmettingen met hiv. Alleen haalt dat de voorpagina's niet meer."
Vooruitgang
Piot onderstreept dat er enorme vooruitgang is geboekt met de behandeling van hiv/aids. Wereldwijd worden intussen meer dan 20 miljoen mensen behandeld met hiv-remmers. Als ze op de juiste manier zijn ingesteld op hun medicijnen kunnen ze goed leven met hun hiv.
"Zonder hiv-remmers waren al die mensen nu dood geweest. Maar er zijn ook 17 of 18 miljoen mensen die geen behandeling krijgen. En vorig jaar zijn één miljoen mensen overleden aan aids", zegt Piot.
"Dat is een enorm aantal. Toen ik hier in Amsterdam de tram nam, zag ik een poster hangen met daarop de tekst: 'Één miljoen aids-doden in 2017. In Amsterdam wonen 900.000 mensen.' Als je dat leest dringt het tot je door."
Financiering
Het zal volgens Piot veel vragen om de epidemie overal in de wereld onder controle te krijgen en waar dat al het geval is, onder controle te houden. Daar zijn verschillende redenen voor. "In Afrika komen er de komende jaren heel veel jongeren bij die seksueel actief worden. Hoe gaan we ervoor zorgen dat die geen hiv oplopen? Gaat het virus ongevoeligheid ontwikkelen voor de hiv-remmers?"
En dan is er nog de teruglopende financiering van hiv/aids-hulp. "Trump heeft ongeveer op zijn eerste dag als president besloten om organisaties die abortushulpverlening geven aan vrouwen in arme landen uit te sluiten van financiering. Diezelfde organisaties verstrekken voorbehoedsmiddelen en geven vaak voorlichting over hiv. Het stoppen van hun financiering is een groot probleem. Gelukkig heeft Nederland toen het initiatief genomen om te gaan zorgen voor alternatieve financiering. Een mooi voorbeeld van leiderschap."
Piot heeft het over SheDecides, een initiatief dat de vorige minister van Ontwikkelingssamenwerking Ploumen nam als reactie op Trumps besluit. Het nieuwe kabinet heeft het initiatief overgenomen. Al voor de officiële oprichting van SheDecides was er ruim 300 miljoen euro gedoneerd door meer dan zestig landen.
Malaria
"We hebben eerder met malaria gezien wat er gebeurt als de financiering van de aanpak van een ziekte stopt", zegt Piot. "In de jaren vijftig en zestig bestond er een groot en succesvol anti-malaria programma. Toen de financiering ervan stopte, keerde de ziekte terug met miljoenen doden als gevolg. We moeten voorkomen dat zoiets nu weer gebeurt met hiv/aids. Als de hiv/aids epidemie weer aantrekt, dan is dat ook slecht voor de aanpak van allerlei andere ziekten zoals bijvoorbeeld tuberculose dat veel voorkomt bij mensen die hiv hebben."
Piot is een groot pleitbezorger van een geïntegreerde, internationale aanpak van ziekten en de problemen die een rol spelen bij hun ontstaan. Zo'n global health benadering komt op de tocht te staan, denkt Piot, als er een terugval komt in de bestrijding van hiv en aids.