Milieu-experts: laat delen Noordzee-platforms staan voor biodiversiteit
Op sommige olie- en gasplatforms in de Noordzee leven unieke organismen. Milieu-experts vinden dat daar meer rekening mee gehouden moet worden bij het verwijderen van die platforms. Het laten staan van een deel van de structuur onder water kan goed zijn voor de biodiversiteit in de Noordzee, staat in een internationale enquête onder experts door onder andere de Universiteit Wageningen (WUR).
Sommige platforms huisvesten bijzondere soorten, zoals harde koralen. "Op andere plekken wordt heel veel moeite gedaan om die te beschermen", zegt Joop Coolen, onderzoeker kunstmatige riffen aan de WUR.
Daarnaast leven er onder andere mosselen en zeeanemonen op de palen. De harde structuur van de palen biedt een plek voor soorten die liever niet op het zachte zand van de bodem leven. Ook om de platforms heen is er meer leven, omdat daar niet gevist mag worden en de structuren een schuilplaats vormen.
Platformrif
"De oudste platforms in de Noordzee dateren uit de jaren zeventig. Die hebben lange tijd gehad om zich te ontwikkelen tot rif", zegt Guido Schild van Stichting De Noordzee. Dat zijn volgens hem nu waardevolle hotspots van biodiversiteit.
De stichting vindt daarom ook dat bij de ontmanteling meer gekeken moet worden naar de ecologische kansen. Schild: "Mits er aan een aantal andere criteria wordt voldaan. De structuur die overblijft moet bijvoorbeeld niet voor vervuiling zorgen en geen gevaar voor de scheepvaart vormen."
De huidige regelgeving staat het niet toe dat delen van het platform blijven staan. Als de productie van een olie- of gasveld stopt, moet het platform volledig worden ontmanteld. "Voor dat beleid is natuurlijk veel te zeggen", zegt WUR-onderzoeker Coolen. "Dat is om te voorkomen dat olie- en gasbedrijven hun rommel niet achterlaten, maar nu speelt de ecologie helemaal geen rol bij het verwijderen."
De kosten van ontmanteling
Juist nu krijgt het behoud of hergebruik van de platforms steeds meer aandacht. Het einde van veel olie- en gasvelden is in zicht en dat betekent dat veel platforms in de Noordzee binnenkort ontmanteld moeten worden. De kosten daarvan zijn hoog. Het ontmantelen van alle olie- en gasinfrastructuur, op zee en land, wordt geschat op 7 tot 8 miljard euro, volgens Energie Beheer Nederland.
Dat wordt niet alleen door olie- en gasbedrijven betaald. Een aanzienlijk deel komt ook voor de rekening van de Staat, omdat 70 procent van de opbrengsten van de velden ook naar de Staat is gegaan. Coolen: "In dit geval zou het behouden van de ecologie hand in hand kunnen gaan met geld besparen."
"Maar", vindt Schild, "de kostenbesparing moet dan wel ten goede komen van de Noordzee."
Aan alle kanten wringt het in de Noordzee; de visserij, de scheepvaart, hernieuwbare energie. Nu al moeten helikopterroutes van en naar de platforms worden aangepast door de vele windmolens.
Jacqueline Vaessen is manager van Nexstep, een nationaal platform dat zich richt op het hergebruik en ontmantelen van de olie- en gasinfrastructuur in Nederland. Zij tempert de verwachtingen: het laten staan van de palen voor het behoud van de riffen zou maar een beperkte besparing opleveren. "Ongeveer 14 procent. De meeste kosten gaan naar het afsluiten van de putten en het verwijderen van het platform boven water. Dat zou dan alsnog moeten gebeuren", aldus Vaessen. "Maar dat betekent niet dat we de ecologie niet een plekje moet geven in de overwegingen."
Vaessen benadrukt dat het dan wel belangrijk is om duidelijke afspraken te maken over wie de verantwoordelijkheid voor de palen draagt als deze zouden blijven staan. "De palen moeten onderhouden worden. En wat gebeurt er bij een aanvaring? Daar moet over nagedacht worden."
De toekomst van de Noordzee
De kans dat er structuren in het Nederlandse deel van de Noordzee uit ecologisch oogpunt blijven staan, lijkt niet zo groot. De zee wordt al veel gebruikt en is vrij ondiep. Schepen zouden bijvoorbeeld niet over de onderwaterstructuren heen kunnen varen, omdat de zee daar niet diep genoeg voor is. Vaessen: "Aan alle kanten wringt het in de Noordzee; de visserij, de scheepvaart, hernieuwbare energie. Nu al moeten helikopterroutes van en naar de platforms worden aangepast door de vele windmolens. Daarom is het nog maar de vraag of die palen kunnen blijven staan voor het behoud van een rif alleen."
Guido Schild van Stichting De Noordzee benadrukt wel dat het om internationale regelgeving gaat. "Dus in andere delen van de Noordzee zou het behoud kansrijker kunnen zijn."