Precies 50 jaar na de Tourzege van Janssen: een schat aan archiefmateriaal (deel 2)
Het is vandaag precies vijftig jaar geleden dat Jan Janssen in Parijs op de schouders werd gehesen als eerste Nederlandse Tourwinnaar.
Ter gelegenheid van dat feestelijke jubileum heeft Janssen zijn herinneringen opgepoetst en zijn dagboeken tevoorschijn gehaald. In Radio Tour de France wordt elke dag een onderdeel van die historische Tour van 1968 belicht.
Op de dag van zijn overwinning, nu vijftig jaar geleden (21 juli) blikt hij terug op de slotdag in Parijs, waar hij in de allesbeslissende tijdrit Herman van Springel uit de gele trui reed. "Het was echt een gekkenhuis."
Janssen gaf zichzelf vooraf al een goede kans
Terug naar het begin van de Tour de France van dat jaar. Het was een editie zonder de Italiaanse oud-winnaar Felice Gimondi. De Italiaan werd in het voorjaar van 1968 op doping betrapt. Jacques Anquetil reed geen grote rondes meer. Hij was te oud. En Eddy Merckx won dat jaar nog wel de Giro, maar hij was 'te jong' voor de Tour. Kortom: een aantal grote namen ontbrak op de startlijst.
Jan Janssen dacht in de aanloop naar de Tour de France al dat hij een goede kans maakte om de Ronde te winnen. "Ik was een allrounder. Ik was overal goed in. In de sprint, in de tijdrit, in de bergen. Maar tegen de echte klimmers kon ik niet op", kijkt Janssen terug.
'In 1968 was het veiliger dan nu'
Ook in de Tour van 1968 gebeurden al ongelukken doordat renners in aanraking kwamen met motoren in de koers. In etappe vijftien werd één van de concurrenten van Janssen door zo'n botsing uitgeschakeld. "Ik heb de val niet gezien, maar ik ben wel meegereden. Ik dacht: het is jammer voor hem, maar het is een van mijn naaste concurrenten."
'Geld is de beste doping die er is'
De elfde aflevering van 'Wat Jan kan' gaat over de moraal in de Nederlandse ploeg van Jan Janssen. Of liever: over het gebrek eraan. De Nederlandse renners hadden geen zin om te knechten voor Janssen.
In de eerste dagen van de Tour van 1968 was de motivatie ver te zoeken. Dat werd vooral duidelijk tijdens de ploegentijdrit. Huub Zilverberg, Eddy Beugels, Henk Nijdam en Arie den Hartog moesten lossen. Een dag later kwam Zilverberg buiten de tijd binnen.
"Ik heb Jan in de steek gelaten", vertelde Zilverberg jaren later. "Daar heb ik spijt van gehad. Als ik geweten had dat hij de Tour zou gaan winnen... maar ik dacht: hij gaat de Tour niet winnen."
In de laatste Tourweek waren er nog maar vier renners over in de Nederlandse ploeg. Toen Janssen de rit naar Canet-Plage won, sloeg de sfeer in de ploeg om. "Toen ging er geld verdiend worden. En dat is de beste doping die er is."
'Geen doping maar water'
Hoe zat het eigenlijk met doping tijdens de Tour van 1968? Daar gaat aflevering twaalf van 'Wat Jan kan' over.
Een jaar na het overlijden van Tom Simpson op de Mont Ventoux startte de Tour in bronwaterstad Vittel. "Een Tour kun je rijden op een glas water", was de boodschap van Tourbaas Lévitan, die de dopingcontroles liet aanscherpen.
"De controles waren heel streng. Ik ben negen keer gecontroleerd. Het was absoluut strenger dan de jaren ervoor", bevestigt Janssen.
Maar heeft Janssen zijn overwinning ook zonder doping behaald? Ja, is zijn antwoord: "Het is schoon geweest, want we zijn vertrokken in Vittel. Het was een Tour de France op water."
'Croissant'
Jan Janssen kon niet alleen hard fietsen, hij sprak ook zijn talen. Aflevering 14 gaat over de talenknobbel van de Tourwinnaar. In de Tour van 1968 sprak hij meer dan behoorlijk Frans met de verslaggevers van de Franse televisie. Hij had een paar jaar kunnen oefenen, want in 1963 ging Janssen voor de Franse Pelforth-ploeg rijden.
Een paar maanden nadat Janssen de Tour had gewonnen, kwam de Franse televisie bij hem langs, thuis. Tot verbazing van de Franse cameraploeg bleek dat zijn dochter Karin de talenknobbel van haar vader had.
Ook De Avondetappe staat aan het einde van elke uitzending stil bij de Tourzege van de Nootdorper. In zijn woonkamer leest Janssen steeds een stukje voor uit zijn dagboek.
