Friezen rijden twee weken fossielvrij (als het ov tenminste niet staakt)

Friesland rijdt vanaf morgen twee weken lang fossielvrij, dus zonder een druppel benzine of diesel te gebruiken. Dat is de ambitieuze inzet van de Elfwegentocht, die morgen in Heerenveen officieel van start gaat.

"Het lijkt een onmogelijk plan", zegt projectleider Bouwe de Boer. "Maar heel veel bedrijven, dorpen, scholen en particulieren hebben zich aan het initiatief verbonden. Iedereen is er steeds meer in gaan geloven dat het lukt." Alleen de ov-staking kan nog roet in het eten gooien.

Versnelling

De Elfwegentocht is onderdeel van Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa. "Er zijn in de provincie heel veel duurzame initiatieven, vaak kleinschalig en verspreid", zegt De Boer. "Dit is het moment om die bij elkaar te brengen, te laten zien wat er al mogelijk is en om te zorgen voor een versnelling van de energietransitie."

De Friezen hebben zin in de Elfwegentocht, zag verslaggever Tanja Braun:

In samenwerking met een groep studenten ontstond drie jaar geleden het plan voor de Elfwegentocht, met een knipoog naar de Elfstedentocht. "Die is al meer dan twintig jaar niet gereden. De Friezen hebben daar hun buik van vol. Als de opwarming van de aarde niet stopt, komt de Elfstedentocht er nooit meer."

Langs alle grote invalswegen naar Friesland zijn de komende twee weken 'overstapplekken', waar mensen kunnen overstappen op duurzaam vervoer. Er staan fietsen of elektrische pendelvoertuigen klaar.

Rijden de bussen...?

Ook is voorzien in schone bussen, maar of die ook echt gaan rijden, is vanwege de ov-staking nog even de vraag. De organisatie zit met de handen in het haar door de staking, temeer ook omdat ov-maatschappij Arriva een belangrijke partner is van het evenement. Arriva is gevraagd om de 200 Friese bussen gewoon te laten rijden, maar bij Omrop Fryslân zegt vakbond CNV dat de staking landelijk is en dat daar niets aan verandert.

Het is de bedoeling dat de Arriva-bussen op blauwe diesel rijden, dat gemaakt wordt van plantaardige afvalolie. De brandstof, die ook inderdaad blauw van kleur is, levert een reductie van 90 procent CO2-uitstoot op ten opzichte van gewone diesel. Arriva kocht voor het project 125.000 liter blauwe diesel in en dan waren er ook nog speciale abonnementen op de markt gebracht.

Gewone auto's kunnen in ieder geval wel gaan rijden op blauwe diesel: Friesland is de eerste provincie waar die brandstof getankt kan worden. Acht pompstations bieden de schone brandstof aan en morgen wordt in Oudehaske een nieuwe pomp geopend. Volgens het Friese bedrijf Future Fuels, dat blauwe diesel produceert, kunnen dieselvoertuigen zonder aanpassing van de motor op blauwe diesel rijden.

Ondanks de ov-staking zijn er ook allerlei andere manieren voor de Friezen om zich 'groen' te verplaatsen. Sommige bedrijven stellen elektrische deelauto's ter beschikking, particulieren worden gestimuleerd hun eigen elektrische auto te verhuren aan buurtgenoten en er zal extra veel gefietst en gewandeld worden in de provincie. Ook op het water wordt fossielvrij gevaren.

"Het enthousiasme is groot. Maar we moeten ook realistisch zijn. Een deel van Friesland weet nog niet wat er allemaal gaat gebeuren. Ik verwacht dat de tweede week echt een succes zal worden", zegt De Boer.

Wereldrecord

Ook de andere provincies zijn bij het evenement betrokken. Elke dag trekt een provincie met een stoet duurzame vervoertuigen én een eigen duurzaam thema naar Friesland.

Als eerste is Noord-Brabant aan de beurt. De provincie wil laten zien dat het aan een grootschalig programma werkt om meer mensen elektrisch te gaan laten rijden.

De Elfwegentocht eindigt op zaterdag 14 juli met een grote parade: een lange optocht met fossielvrije en futuristische voertuigen die van Drachten naar Leeuwarden rijden. "De snelweg wordt afgezet, we gaan een wereldrecord verbreken", voorspelt De Boer. Op die dag komt ook een vaartocht met fossielvrije vaartuigen aan in Leeuwarden, die op 12 juli vanuit Giethoorn (Overijssel) vertrekt.