Even na zeven uur 's ochtends rijden vier vrachtwagens het terrein van de voormalige vliegbasis Soesterberg op. Ze brengen containers die nodig zijn voor het bouwen van een tijdelijke concertzaal. Het dak wordt gevormd door de enorme overkapping van het Nationaal Militair Museum.
Het is de opbouw voor een bijzonder muziekproject. Leden van het Utrechtsch Studenten Concert (USC) gaan op het terrein een opera uitvoeren. Dat doen ze ter gelegenheid van de 195e verjaardag van het USC.
'Nog nooit van gehoord'
Op 30 juni is op de voormalige vliegbasis de première van Thijl, naar verluidt de grootste Nederlandstalige opera die ooit is geschreven. Maar voor veel mensen is het stuk volkomen onbekend, net als de componist: Jan van Gilse. "Ik had eigenlijk nog nooit van dit muziekstuk gehoord", zegt Robin Schot. Hij is klarinettist in het USC en heeft oranje werkhandschoenen aan. Want van de musici wordt verwacht dat ze ook een beetje meehelpen bij de opbouw van het theater.
De locatie lijkt niet erg logisch: opera op een plek waar nog niet zo heel lang geleden bulderende straaljagers opstegen en waar nu een museum staat vol met tanks, uniformen en ander legermaterieel.
"We wilden het heel graag op de vliegbasis doen, omdat hier een heleboel elementen uit het verhaal van Thijl bij elkaar komen", zegt Jaap van Hellenberg Hubar. Hij kreeg twee jaar geleden het idee voor deze voorstelling. "Soesterberg heeft natuurlijk een link met de militaire geschiedenis van Nederland en die wordt in het museum ook verteld.
Thijl speelt zich af in de beginjaren van de Tachtigjarige Oorlog, die dit jaar 450 jaar geleden begonnen is. In het museum is daar ook een tentoonstelling over te zien.
Jan van Gilse was net als Thijl Uilenspiegel een verzetsstrijder. Hij verzette zich tijdens de bezetting tegen de Kulturkammer en was oprichter van het blad de Vrije Kunstenaar." Van Gilse verloor twee zonen die actief waren in het verzet, zelf overleed hij in 1944 tijdens zijn onderduik aan longontsteking.
Het bouwen van zo'n operahuis van containers en zandzakken is geen kleinigheid, het reconstrueren van de opera zelf was een al even ingewikkelde onderneming. Vreemd genoeg was van de bladmuziek geen snippertje papier bewaard gebleven.
De orkestleden moesten de originele, handgeschreven partituur van Van Gilse proberen te ontcijferen. Dat heeft al met al een jaar in beslag genomen. Acht studenten hebben hun studie zelfs een jaar opgeschort om deze hele productie met alles wat erbij komt kijken (publiciteit, crowdfunding, logistiek) van de grond te krijgen.
'Even gas geven'
Robin Schot doet het naast zijn studie natuur- en sterrenkunde. Hij mist daardoor wel de nodige college-uren, maar dat heeft de student er graag voor over. "Het is een fantastisch muziekstuk. Af en toe heel meeslepend, dan weer kroegenscènes waarin je lekker kunt jolen, echt onwijs gaaf."
"Als klarinettist heb ik ook flink wat te doen. Het is geen gemakkelijke partij, soms ben je lekker aan het walsen en dan zie je in de bladmuziek weer zo'n zwarte brij met noten aankomen. Dan denk je: dat wordt even gas geven straks, maar dat maakt het wel spannend natuurlijk."
Er zijn in totaal negen opvoeringen, de laatste op 17 juli.