'De verkiezingsuitslag in Venezuela was eigenlijk al maanden bekend'
Zoals verwacht is zittend president Nicolás Maduro uitgeroepen tot winnaar van de presidentsverkiezingen in Venezuela. De verkiezingen in het door politieke en humanitaire crises verscheurde land werden door een groot deel van de oppositiepartijen geboycot. "De uitslag was eigenlijk al maanden bekend, we moesten alleen nog even wachten op de verkiezingen, grappen ze hier", zegt correspondent Marc Bessems vanuit Caracas.
Maduro kreeg een ruime meerderheid van de stemmen:
"Dit was een historische dag! Een knockout!", riep Maduro kort na de uitslag zijn achterban toe. Vanuit zijn presidentieel paleis in Caracas prees de president het 'onberispelijke verkiezingsproces' dat hem opnieuw zes jaar aan de macht brengt. "Heel Venezuela heeft gezegevierd! De democratie heeft overwonnen!"
Hij benadrukte dat hij met 5,8 miljoen stemmen ruim 67 procent van de kiezers voor zich heeft gewonnen. De grootste uitdager van Maduro, Henri Falcón, kreeg ruim 21 procent van de stemmen.
Volgens de kiesraad was de opkomst 46,1 procent. Een stuk lager dan bij de vorige presidentiële verkiezingen in 2013, toen de opkomst nog op 80 procent lag. "Een wel heel optimistische interpretatie van Maduro, dus", zegt correspondent Marc Bessems. "Want wat pas echt historisch is, is die ongelooflijk lage opkomst."
Nog voordat Maduro aan zijn overwinningsspeech was begonnen, verwierpen zijn tegenstanders de uitslag. Zij bekritiseerden de vele onregelmatigheden: zo waren er volgens hen bij veel stembureaus medewerkers van Maduro aanwezig en probeerde hij stemmen te kopen.
16,5 miljoen Venezolanen, de helft van de bevolking, konden hun 'vaderlandskaart' laten scannen bij 'rode tenten' van de socialistische partij van Maduro. "Die werden op misschien 30, 40 meter van de stemlokalen opgezet", zegt Bessems. "In ruil daarvoor konden ze geld en bonussen van de regering krijgen, oplopend tot 10 miljoen bolívar." Door de hyperinflatie in het land omgerekend tien dollar, maar belangrijk voor veel Venezolanen die grote moeite hebben hun dagelijkse kostje bij elkaar te schrapen.
Een systeem van chantage, vindt Falcón. "We erkennen dit verkiezingsproces niet als geldig", zei hij tegen verslaggevers. "Wat ons betreft zijn er geen verkiezingen geweest."
Henrique Capriles, die het in 2013 net aflegde tegen Maduro en nu niet mee mocht doen, zag ook met lede ogen aan hoe Maduro zijn macht consolideerde. "Alle Venezolanen weten wat er vandaag echt gebeurd is", twitterde hij. "Ons geliefde Venezuela moet werkelijk vrije en democratische verkiezingen krijgen, waarin de wil van het volk ook echt wordt weerspiegeld in het resultaat."
Op de rand van de afgrond
De vraag is hoe Maduro het volledig ingestorte land de komende zes jaar uit het slop moet trekken. Onder zijn voorganger Hugo Chavéz verslechterde de economie van Venezuela, maar onder Maduro stortte die de afgelopen jaren compleet in.
"Het ziet er niet uit alsof er ook maar iets gaat veranderen in Venezuela", zegt Bessems. "Ze houden hier dezelfde president. Hij belooft wat te doen aan de economische ellende in het land, maar dat zei hij in 2013 ook al."
Bessems ziet in Venezuela daarom vooral apathie onder de bevolking. "Ze zijn eigenlijk nauwelijks bezig met die verkiezingen. Omdat ze er niet in geloven, of omdat ze te druk zijn met overleven."
Hoewel het land een van de grootste oliereserves ter wereld heeft, hielp de regering niet alleen de olieproductie, maar de hele economie om zeep. De regering zelf zegt dat de crisis een gevolg is van een economische oorlog tegen Venezuela.
De inflatie in het land is gierend: Venezolanen wegen tassen vol papiergeld op weegschalen af om wat rijst te betalen. De biljetten zijn zo waardeloos dat ze op straat gebruikt worden om kunst of tassen van te maken.
Op internationale steun hoeft Maduro in ieder geval niet te rekenen. De Verenigde Staten spraken van een 'schijnvertoning' en 'een belediging voor de democratie'. Latijns-Amerikaanse landen noemden de verkiezingen 'frauduleus, zoals voorspeld'. Sancties tegen Venezuela zullen alleen maar worden aangescherpt.
Tegelijkertijd zwelt de exodus uit het land aan. Inwoners willen weg van de honger en de chaos. Met een enorme vluchtelingenstroom als gevolg. Volgens schattingen van het Brookings Institution in Washington zijn de afgelopen twintig jaar 4 miljoen Venezolanen - 10 procent van het totaal aantal inwoners - het land ontvlucht. Met name de afgelopen twee jaar nam die vluchtelingenstroom explosief toe.
