Rotterdamse 'beroepsouwehoer' stond model voor Meneer de Uil uit Fabeltjeskrant

Hallo, meneer de Uil
Waar brengt u ons naartoe?
Naar Fabeltjesland?
Eh, ja, naar Fabeltjesland

Velen zullen bovenstaande woorden van het kinderprogramma de Fabeltjeskrant kennen. Als het niet is van de originele uitzendingen, dan wel van de herhalingen. De eerste afleveringen met Meneer de Uil en de andere dieren uit Fabeltjesland stammen uit 1968. Het programma werd inclusief herhalingen tot 1993 uitgezonden.

Voor wie het niet (meer) kent: de serie startte iedere aflevering met een introductie door Meneer de Uil. De blauwe handpop las de Fabeltjeskrant voor, met daarin "precies vermeld hoe het met de dieren is gesteld". Het dierennieuws volgde daarna het wel en wee van een aantal vaste karakters: Juffrouw Ooievaar, de gebroeders Bever, Bor de Wolf, Truus de Mier en de gezusters Hamster.

Wat veel mensen niet zullen weten, is dat die karakters zijn gebaseerd op echte Rotterdammers uit de wijk Vreewijk. Dat hebben de initiatiefnemers van een tentoonstelling over 50 jaar Fabeltjeskrant onlangs achterhaald.

Een van hen is Jan Straaijer, hij stond model voor Meneer de Uil. Het introliedje kent hij nog steeds goed:

Peter de Klerk is een van die initiatiefnemers en hij vertelt over 'de ontdekking' in het NOS Radio 1 Journaal. Hij legt uit dat het begon met een groep Rotterdamse jongeren die bij elkaar kwam om sketches en grappen te maken over de Duitse bezetters. De kerk was daarvoor de enige mogelijke plaats, want tijdens de Duitse bezetting was het samenkomen van mensen verboden, behalve in kerken.

"Een van die mensen was Leen Valkenier", zegt De Klerk. "Hij schreef later de Fabeltjeskrant en baseerde een aantal karakters op de mensen die hij kende uit die periode in Vreewijk."

Een paar van die Rotterdammers leven nog steeds, vertelt De Klerk. "Meneer de Uil is bijvoorbeeld Jan Straaijer. Hij was degene die de sketches in 1943 aan elkaar praatte. Een beroepsouwehoer zoals hij dat zelf zegt. Dat is eigenlijk ook zo in de Fabeltjeskrant, daar is Meneer de Uil degene die alles aan elkaar praat."

Ook Juffrouw Ooievaar is gebaseerd op een bestaand persoon, Jopie Donkervoort. Zij stond er tijdens de sketches in de oorlogsjaren op dat ze goede rollen kreeg. "Een prima donna. Daar zie je ook Juffrouw Ooievaar in terug", zegt De Klerk.

"En er waren nog twee broers, de zonen van een aannemer uit de wijk. Die zorgden voor het decors en dat soort dingen. Je voelt het al aankomen: dat waren Ed en Willem Bever."

Juffrouw Mier was dan weer de moeder van schrijver Leen Valkenier en voor Gerrit de Duif stond een Amsterdamse kroegbaas model. Hij was daarmee het enige personage dat de schrijver niet baseerde op inwoners van de wijk Vreewijk. En Bor de Wolf, dat was Valkenier zelf.

'Fabeltjeskranthuwelijk'

Een deel van de Rotterdamse personages die schrijver Leen Valkenier gebruikte voor de Fabeltjeskrant gingen ook na de oorlog door als toneelgezelschap. Twee bleven voor altijd samen: Juffrouw Ooievaar trouwde met Ed Bever, weet De Klerk.

De Fabeltjeskrant won in 1969 een Edison en een Gouden Televizier-ring. In 2005 werd het programma uitgeroepen tot het beste kinderprogramma van de 20ste eeuw. Van de serie zijn 1640 afleveringen verschenen en verschillende landen hadden eigen versies.

De tentoonstelling Fabeltjesland, een reis door 50 jaar Fabeltjeskrant opent op 29 september op de pier bij het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam. Het is die dag precies 50 jaar geleden dat de eerste aflevering van het programma werd uitgezonden.

Tot slot nog even de bekende woorden die Meneer De Uil na iedere aflevering van de Fabeltjeskrant plechtig sprak:

Zo, en nu maar knus naar jullie warme nestjes
En denk erom: oogjes dicht en snaveltjes toe
Slaap lekker!

Bekijk hieronder een aflevering van de Fabeltjeskrant: