Er gaat meer Nederlands geld naar Brussel

De Europese Commissie presenteert vandaag de blauwdruk voor een nieuwe meerjarenbegroting. Daarmee is een bedrag gemoeid van zo'n duizend miljard euro. Nederland betaalt aan de Europese begroting nu ongeveer zeven miljard euro. Maar dat bedrag kan de komende begroting oplopen tot misschien wel tien miljard.

Strikt formeel is die presentatie slechts een voorstel, want uiteindelijk moeten de regeringsleiders en de leden van het Europees Parlement er nog mee instemmen, maar het is wel een aftrap voor een pittige politieke discussie.

Zo wil Nederland dat er fors wordt bezuinigd op de uitgaven; bijvoorbeeld minder geld naar de landbouw- en regiofondsen. Nu gaat nog bijna 40 procent van al het geld naar de landbouw en meer dan 35 procent naar projecten die arme regio's moeten helpen economisch weerbaarder te worden. Innovatie, waar Nederland graag meer geld naar toe ziet gaan, is een beetje het stiefkind van de begroting. Nog geen kwart van het geld wordt besteed aan nieuwe ontwikkelingen.

Schone lei

Maar niet alleen in Nederland is de presentatie van de begroting het startschot van een pittige discussie. In de Europese Unie zijn er elf rijke landen die meer aan Brussel betalen dan ze ontvangen: de zogenoemde nettobetalers. En er zijn zeventien landen die meer geld ontvangen: de netto-ontvangers. Met het vertrek van de Britten en het rijker worden van sommige landen zal er een verschuiving optreden in wat er betaald moet worden en wat landen terug krijgen.

Daar komt bij dat de Europese Commissie het liefst met een schone lei verder gaat. De korting die de Britten op hun bijdrage hebben, sinds het I want my money back van Margaret Thatcher, (klik hier voor link) vervalt. Wat de Commissie betreft raken ook landen als Zweden, Denemarken en Nederland hun voordeeltjes kwijt. Dat pakt voor Nederland erg nadelig uit, want zonder korting worden we het land dat misschien wel het meeste betaalt aan de EU.

In onderstaande video legt correspondent Arjan Noorlander uit waarom we meer gaan betalen:

Behalve met verzet van de betalende landen krijgt de EU ook te maken met een forse discussie tussen Oost en Zuid. De criteria om geld te krijgen gaan veranderen. Landen waar veel migranten aankomen en die dus extra kosten moeten maken voor bewaking van de buitengrenzen, krijgen meer geld. Vooral Italië en Griekenland en in mindere mate Spanje zullen hiervan profiteren.

Dat gaat ten koste van bijvoorbeeld Hongarije en Polen. In Boedapest en Warschau wordt nu al gezegd dat het niet eerlijk is, en dat ze gestraft worden voor hun kritische houding tegenover Brussel.

Temperen

Om de discussie over het geld een beetje te temperen, is de Europese Commissie naarstig op zoek naar meer zogenoemde eigen middelen. Commissaris Oettinger, die vandaag de voorstellen presenteert, liet al eerder weten groot voorstander te zijn van een heffing op plastic. Niet alleen om de Europese kas te spekken, maar ook vanwege het milieu.

Diezelfde Oettinger heeft de laatste maanden een rondreis gemaakt langs de diverse Europese parlementen. Begin dit jaar bezocht hij Den Haag, waar hij weinig indruk maakte. Kritische vragen over de begroting deed hij af als populistische opmerkingen. "Het was een ouderwetse eurocraat die even kwam uitleggen hoe Europa werkt", aldus Renske Leijten van de SP, die bij het gesprek aanwezig was.

Haast is er niet. De Europese Commissie hoopt dat de regeringsleiders zich nog voor de zomer over de begroting buigen. Maar diplomaten in Brussel betwijfelen of dat wordt gehaald. "De agenda is al erg vol", klinkt het, maar met name de betalende landen zoals Nederland hebben geen haast. Volgend jaar zit er een nieuwe commissie en iedereen hoopt dat de kaarten dan anders liggen en er een betere deal uit de bus kan komen.

Zeven jaar

De begroting wordt voor zeven jaar opgesteld. Voor die termijn is gekozen om de macht van de Europese Commissie, die maximaal vijf jaar zit, binnen de perken te houden.

Projecten die geld krijgen, hebben zodoende ook meer zekerheid en kunnen beter plannen, is de gedachte. Vooral voor onderzoeksprojecten is dat handig.