Zappen langs verdachten: 'telehoren' steeds populairder in de rechtszaal
Gedetineerden hoeven steeds minder vaak naar de rechtbank, omdat ze vanuit de gevangenis via een videoverbinding met de rechter kunnen praten. Het 'telehoren' scheelt tijd en geld, zegt de Dienst Justitiële Inrichtingen, waar alle gevangenissen onder vallen.
Vijf rechtbanken en acht gevangenissen doen momenteel mee aan een proef, waarbij beslissingen of een verdachte langer vast moet blijven zitten, op afstand worden behandeld. Dat gebeurt tijdens zogeheten raadkamerzittingen, die meestal maar kort duren.
De verdachten worden voor deze zittingen niet meer naar de rechtbank gebracht, maar praten via een live-verbinding vanuit de gevangenis met de rechter. Het systeem is in 2016 zo'n vierhonderd keer gebruikt. In de eerste helft van 2017 was dat al ruim driehonderd keer.
De verwachting is dat in de toekomst flink bespaard kan worden op vervoerskosten, omdat het veel ritjes van en naar de rechtbank scheelt. De Dienst Justitiële Inrichtingen wil de videoverbinding op alle locaties gaan gebruiken.
Voordeel voor gedetineerden is er ook. "Het is veel minder belastend om hier binnen de gevangenismuren gehoord te worden, dan een groot deel van de dag onderweg te zijn voor een zitting van pakweg tien minuten", zegt Manja Hamel van de Penitentiaire Inrichting (PI) Zwolle.
Lange ritten
De ritten naar de rechtbank duren vaak lang, omdat meerdere gedetineerden op verschillende plekken moeten worden opgehaald of weggebracht. Ook moeten ze vaak lang wachten in de rechtbank zelf. Niet iedereen heeft daar zin in en daarom melden verdachten zich nogal eens af voor de raadkamer.
Met het telehoren zijn ze hooguit twintig minuten kwijt. "Nu zijn meer verdachten geneigd hun zitting bij te wonen", merkt Hamel. "Dat is een voordeel voor de rechtsgang."
Mij beviel het wel, maar anderen zeggen: liever face to face.
De reacties van gedetineerden zijn wisselend. De een noemt de videoverbinding onpersoonlijk, de ander is blij met de tijdwinst. "Het is altijd vervelend om lang in een celletje te moeten zitten in de rechtbank of in de bus", zegt een gedetineerde in de PI Zwolle.
"Ik heb meerdere keren vastgezeten en deze methode in januari voor het eerst meegemaakt. Mij beviel het wel, maar ik heb er ook een paar op de afdeling gesproken die zeggen: liever face to face, want dan kun je ook nog je gevoel laten zien."
Moordzaken
Ook rechters zien voor- en nadelen bij de videoverbinding. "Als de techniek goed loopt, betekent het dat je heel snel van de ene verdachte naar een volgende verdachte kunt zappen", zegt de Zwolse rechter Shirin Milani.
Maar telehoren is niet voor alle verdachten geschikt, stelt ze. "Het hangt af van de aard van de zaak of we een persoon het liefst in het echt voor ons zien." Verdachten in moord- en zedenzaken moeten daarom altijd in de zittingszaal verschijnen, net als minderjarige verdachten.
Volgens Manja Hamel van de PI Zwolle zal het niet snel gebeuren dat complete rechtszaken via een videoverbinding worden behandeld. "Het is voor een rechter toch van belang om een verdachte in de ogen te kunnen kijken en daarvoor moet iemand fysiek aanwezig zijn in de rechtszaal."