Judoka's willen bij EK frustratie, chagrijn en woede afschudden

De Olympische Spelen liepen uit op een sof, bij de WK judo haalde Nederland geen enkele medaille. En in de tussenliggende jaren kwam judo vooral in het nieuws door brandbrieven, relletjes en rechtszaken.

Donderdag beginnen de EK judo in het Israëlische Tel Aviv. Hoog tijd om het besmeurde imago van de Nederlandse judosport wat op te poetsen.

Met zestien judoka's is bondscoach Maarten Arens afgereisd naar Israël. Hij verwacht met minimaal drie medailles terug te keren. Een reëel streven, denkt judocommentator Kees Jongkind, al is de afvaardiging gehavend. "Guusje Steenhuis, Marhinde Verkerk en Michael Korrel zijn geblesseerd. Maar we hebben nog genoeg ijzers in het vuur."

"Rehabilitatie gaat te ver", vindt Jongkind. "Ik kan me voorstellen dat mensen denken dat het Nederlandse judo in een diep dal zit. De laatste jaren ging het meer over bestuurlijk gedoe dan judo. Maar onze judoka's horen nog steeds bij de top van de wereld."

Sanne Verhagen, bijvoorbeeld. De Brabantse is terug op de tatami, al is het nog wat onwennig. "Verhagen was Neerlands hoop in bange dagen bij de lichtgewichtklassen toen ze in 2014 brons won op de WK", vertelt Jongkind. "Maar daarna ging alles mis".

In aanloop naar de Spelen in Rio de Janeiro zag Jongkind hoe de talentvolle Verhagen slachtoffer werd van allerlei bestuurlijke machinaties. Eerst werd haar coach Mark Earle door de judobond weggestuurd. Later moest de partner van Earle, oud-judoka Deborah Gravenstijn, opstappen uit het bestuur van de judobond. En in de tussentijd was er alleen maar chagrijn en gedonder tussen bond en judoka's over het gecentraliseerde trainingsmodel.

"Verhagen werd daarin gemangeld", vindt Jongkind. "Je kunt wel zeggen dat haar hele voorbereiding op de Spelen verpest werd door al dat gedoe. Eenmaal in Rio weigerde ze zelfs een bondscoach langs de mat."

De judoka verloor al haar vertrouwen in de judobond en werd al in de tweede ronde uitgeschakeld. Ze had het gehad met de bond en eigenlijk met de hele judowereld, ze voelde zich verraden. "Daarna heb ik haar nooit meer teruggezien", vertelt Jongkind. "Tot ik haar naam opeens terug zag op de deelnemerslijst van het toernooi in Jekaterinenburg. Tot mijn stomme verbazing eigenlijk."

Buitenbeentjes

Bij de teampresentatie op Papendal is Verhagen een buitenbeentje. Waar alle andere judoka's in een stoer wit t-shirt het zonnige weer trotseren, staat Verhagen een beetje verscholen in haar oranje trainingsjack.

En bij het trainingsuurtje op de tatami doet ze niet mee aan de grappen en grollen van haar collega's. Waar Frank de Wit wat loopt te dollen met Henk Grol, loopt Verhagen zich met een strak gezicht warm.

"Voor mij waren de Spelen geen positieve ervaring", stelt Verhagen nu. "Boosheid of woede is niet de juiste omschrijving. Maar ik denk zeker niet dat ik op de juiste wijze ondersteund ben. En dat geeft frustratie."

Ze nam afstand en richtte zich op haar studie aan de Technische Universiteit van Eindhoven.

Uitgerekend Gravenstijn haalde Verhagen over de streep "Ze zei: 'zou je het toch niet nog eens proberen?' Toen heb ik de bond gebeld, ben gaan kijken op Papendal en besloot het toch nog eens te proberen."

Of het gaat werken, weet Verhagen ook niet. "Het lijkt erop dat we weer doorgaan waar we gebleven zijn. Maar er zijn dingen gebeurd waar ik niet makkelijk overheen kan stappen. Dar zijn goede redenen voor en het zit te diep om zomaar te laten varen. We kunnen praten wat we willen, maar we gaan er toch niet uit komen. We gaan kijken hoe het loopt."

Franssen

Toeval of niet, in de warming-up zoekt Verhagen het gezelschap van Juul Franssen. Ook zij lag ruim een jaar in de clinch met de judobond over haar weigering om centraal op Papendal te gaan trainen.

Een litteken raak je nooit kwijt, zegt Juul Franssen over het jaar dat ze van de Nederlandse judobond niet op internationale wedstrijden mocht uitkomen. Een besluit dat ze tot aan de burgerrechter moest aanvechten.

Vergeven en vergeten kan en wil ze het ook niet. "Maar woede is geen drijfveer", zegt ze op weg naar het EK. "Ik ben er mentaal zeker sterker van geworden. Mijn doelstelling is een medaille. En als ik win, dan huil ik van geluk. Dat weet ik nu al.""

Haar rentree op de tatami was vorig jaar november glorieus, met winst van de Grand Prix in Den Haag. Daarna volgde brons op de World Masters in Sint-Petersburg en zilver op de grandslam in Jekaterinenburg. "Dat waren mooie resultaten", beseft ze. "Maar alles staat bij mij al in het teken van de Spelen van Tokio. Daar moet het gebeuren."

Polling vs Van Dijke

Dat geldt ook voor Kim Polling en Sanne van Dijke. De eerste was al drie keer Europees kampioen in de klasse -70 kilogram, de laatste werd dat vorig jaar voor het eerst.

Beiden willen in 2020 voor Nederland uitkomen bij de Olympische Spelen in Tokio, het mekka van de judosport. De kwalificatiecyclus begint pas na de EK, maar het toernooi in Tel Aviv is wel een eerste krachtmeting.

De Koude Oorlog borrelde na de Europese titel van Van Dijke omhoog. "Toen ik vorig jaar Europees kampioen werd, heb ik duidelijk gezegd: ik kom eraan", zegt Van Dijke nu. "Ik kom steeds dichterbij en hoop op een bepaald moment eroverheen."

Polling deed vanwege een blessure niet mee aan de EK, maar kreeg wel half Nederland over zich heen vanwege een reactie op de titel van haar concurrente. "Er waren er wel meer die vorig jaar niet meededen. Ik heb gewoon gezegd dat ik nog steeds de beste Nederlander ben. Na het WK heb ik bij alle toernooien waar ik heb gejudood een medaille gewonnen. Dus wat ik toen heb gezegd, heb ik ook wel laten zien."

Grol voelt zich goed tussen de grote mannen

En dan is er nog Henk Grol. Een ruwe bolster met een overvloed aan talent. Drievoudig Europees kampioen, meervoudig medaillewinnaar bij WK's en Olympische Spelen. Maar ook iemand die zijn hele loopbaan al wordt geplaagd door blessures en duivels in zijn hoofd.

Na zijn nederlaag in de tweede ronde van het olympisch toernooi in Rio leek Grol het bijltje erbij neer te gooien. Dat deed hij niet. Wel besloot hij nooit meer te gaan afvallen voor het judo. Hij komt nu uit in de klasse boven 100 kilogram.

"Grol weegt nu 113 kilogram en vecht tegen mannen van 150 kilo", weet Jongkind. "Die gaat hij echt niet meer gooien. Maar hij is veel wendbaarder dan die grote beren, dus gaat hij tactisch judoën. Hij gaat bewegen en bewegen, net zolang tot zijn tegenstanders buiten adem zijn. En dan krijgen ze een straf wegens passiviteit, of ze maken een domme actie waar Grol gebruik van kan maken."

In de zwaarste gewichtsklasse kan Grol bijna iedereen verrassen, denkt Jongkind. "Behalve Teddy Riner, want die doet niet mee. Voor de Franse superster van het mondiale judo zijn Europese titels niet zo belangrijk. De koning komt niet. Laat Grol of Roy Meijer het dan maar laten zien."