Republikeinen: koning kost veel meer dan we denken
De getallen over de kosten van het koningshuis in de rijksbegroting kloppen niet, stelt het Republikeins Genootschap. Volgens de tegenstanders van de monarchie zijn de werkelijke kosten zes keer hoger. Na twee jaar onderzoek presenteert het genootschap vandaag een rapport over de kosten van de Oranjes.
De officiële begroting voor het Koninklijk Huis, die altijd met Prinsjesdag wordt gepresenteerd, houdt een bedrag van zo'n 60 miljoen euro aan. Maar volgens de republikeinen kosten de Oranjes de samenleving in werkelijkheid 350 miljoen euro per jaar.
Waar dat verschil vandaan komt? Er zijn volgens de onderzoekers van het genootschap veel verborgen kosten. Zo rekenen ze ook het onderhoud van paleizen tot de kosten van het koningshuis. Dat kost zo'n 10 miljoen euro per jaar, inclusief de gederfde inkomsten omdat de Oranjes geen huur betalen.
Ruimte in ambassades
Maar ook de kosten die gemeenten maken als de koning op Koningsdag langskomt moeten meegerekend worden, vindt het genootschap. Ook hebben veel ambassades in het buitenland een ruimte, uitsluitend bedoeld om leden van het koningshuis te kunnen laten verblijven en slapen. Die hebben wel geld gekost, maar staan volgens de onderzoekers bijna continu leeg.
Om koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix te beveiligen wordt volgens het rapport 40 miljoen euro per jaar uitgegeven. Het kabinet houdt die kosten uit veiligheidsoverwegingen geheim.
Maar de Oranjes kosten ons vooral zo veel omdat ze nauwelijks belasting betalen, betogen de republikeinen. Daardoor loopt de fiscus volgens hoofdonderzoeker René Zwaap elk jaar 192 miljoen euro mis. Hij schat het vermogen van de Oranjes op zo'n 12 miljard euro. Ze vormen daarmee een van de rijkste vorstenhuizen van Europa. En tevens een van de duurste. De Britten geven weliswaar 100 miljoen euro meer uit aan hun koningshuis, maar die kosten worden over vier keer zo veel inwoners verdeeld.
De rekensom van het Republikeins Genootschap
| Omschrijving | bedrag in miljoenen euro's |
| Inkomen Willem-Alexander, Maxima, Beatrix | 8,2 |
| Functionele uitgaven (o.a. personeelskosten) | 28,3 |
| Doorbelaste kosten andere departementen | 5,8 |
| Staatsbezoeken, paleizen, Groene Draeck | 17,1 |
| Beveiliging | 40,0 |
| Koningsdag | 4,6 |
| Werkbezoeken | 22,5 |
| Huisvesting ambassades | 10,0 |
| Ambtelijke ondersteuning | 5,0 |
| Diverse onderzoeken | 1,0 |
| Derving inkomsten uit vermogensbelasting | 192,0 |
| Huisvestingskosten paleizen | 10,0 |
| Gederfde inkomsten kunsthandel | 1,4 |
| Totaal | 345,9 |
Giswerk
Een woordvoerder van het Koninklijk Huis noemt de berekeningen over het geschatte vermogen "giswerk". Ook benadrukt hij dat het feitelijk onjuist is dat de koning geen belasting betaalt over zijn vermogen. Hij heeft een ontheffing over het deel van de vermogensbestanddelen die dienstbaar zijn aan de uitoefening van zijn functie. "De berekening van het Republikeins Genootschap kan derhalve alleen op grond hiervan niet kloppen." Over de omvang van het vermogen geeft het Koninklijk Huis, zoals altijd geen informatie. "Dat is privé."
Zwaap geeft zelf in het rapport toe dat hij met "creatief rekenwerk" tot een totaalplaatje is gekomen, gebaseerd op schattingen en aannames. "Mochten deze aannames op verkeerde premissen berusten, dan horen wij graag van het Oranjehuis", staat in de inleiding.
Het onderzoek van het Republikeins Genootschap is betaald met geld dat is bijeengebracht via een crowdfundingsactie. Zwaap en zijn team kregen naar eigen zeggen tientallen tips van ambtenaren via de speciaal opgerichte klokkenluiderssite 'Willileaks'.
