Moordgolf in Londen gedreven door hiphop, Snapchat en YouTube

• Carmen Nelissen

  redacteur Buitenland

Messen zo lang als een onderarm, gemaskerde mannen, stapels geld en teksten als: 'Ik zag een man rennen. Hij werd neergestoken. Hij had zelf een mes en toch werd hij neergestoken'. Dit soort teksten is het nieuwe normaal in de Londense muziekscene die drill music heet, een duister subgenre van Britse hiphop.

Uit de moordcijfers van de Britse hoofdstad blijkt dat de muziek geen fictieve situatie beschrijft. Afgelopen weekend vielen nog twee dodelijke slachtoffers. Daarmee komt het cijfer van de afgelopen drie maanden op meer dan 55 gewelddadige moorden. Dat is het hoogste sinds 2011. Vooral steekpartijen en drive-by-schietpartijen in de buitenwijken leiden tot dodelijke slachtoffers. En wat het meest opvalt, is de leeftijd van de betrokkenen: daders en slachtoffers zijn vaak nog tieners.

Hoe is het om deel uit te maken van een bende in Londen? Bekijk het verhaal van Sephton, die al zeven keer in de gevangenis zat:

Mogelijke factoren die bijdragen aan de moordgolf zijn de bezuinigingen die de afgelopen jaren zijn doorgevoerd, bijvoorbeeld op politie en voorzieningen voor jongeren. Maar volgens de Londense politie spelen ook social media een belangrijke rol.

Ze wijzen onder andere naar YouTube, waar filmpjes en videoclips van gevechten tussen rivaliserende bendes, bedreigingen en drill music worden verspreid. Maar ook Instagram en Snapchat spelen volgens de politie een rol, gezien de hoeveelheid gewelddadig materiaal die daarop wordt gedeeld.

Drill-artiesten verdedigen zich door te zeggen dat zij de inspiratie voor hun teksten halen uit hun omgeving, en niet andersom. Volgens hen zetten zij niet aan tot geweld, maar rappen erover omdat ze het overal om zich heen zien. Maar dat het niet alleen blijft bij woorden, blijkt wel uit het verhaal van de 17-jarige drill artist Junior Simpson.

In februari werd Simpson veroordeeld tot levenslang na de moord op een vijftienjarige jongen. Eén van de bewijsstukken in de zaak was een songtekst, waarin hij de moord in bloedige details beschrijft:

I saw man run.
He got poked up (neergestoken).
He had his poke and he still got touched (neergestoken).

"U beschreef de misdaad die later plaatsvond van tevoren tot in detail. U zegt dat dat enkel woorden waren, maar dat geloof ik niet," concludeerde de rechter in zijn vonnis.

Headie One

Niet alleen in songteksten op YouTube, maar ook op Snapchat en Instagram delen Londense jongeren gewelddadige beelden. Een veel gevolgd account op Instagram is dat van Headie One, een bekende drill artist. In januari spoorde een rivaliserende bende hem op. Ze sloegen hem in elkaar en vernielden zijn auto. Omstanders filmden het en verspreidden het materiaal via Snapchat.

Hieronder zie je het beeld. Let op, dat kan schokkend zijn.

Slappeling

Anthony Gunther, criminoloog en voormalig jeugdwerker in Londen, herkent de rol van social media bij het bendegeweld. "Jonge mensen hebben altijd ruzie gemaakt, maar als ik jou nu in je gezicht sla en een vriend van mij zet dat op social media, dan sta jij voor gek", zegt hij.

Volgens Gunther is de druk die jongeren online op elkaar uitoefenen groot. "Plotseling sta jij bekend als de man die in zijn gezicht werd geslagen, en nu moet je aan de wereld laten zien dat je geen slappeling bent."

Ook speelt volgens de criminoloog de achtergrond van de jongeren een rol. "Ze hebben vaak een achterstand in hun ontwikkeling en zijn nog helemaal niet volwassen. Social media zijn geweldig, maar met zulke jonge mensen in zo'n setting is de controle snel verloren. Alles is zichtbaar, en dat maakt jongeren kwetsbaar."

Gunther merkt dat in de belevingswereld van de jongeren vaak alleen een nóg hardere tegenreactie volstaat. Zo houdt het probleem zichzelf in stand, blijkt ook in het geval van drill artist Headie One. In het nummer Know Better dat hij schreef nadat hij door rivaliserende bendeleden was belaagd, rapt hij over z'n tegenstanders: "ik blijf mijn best doen, om 'm uit te schakelen en 'm af te knallen".