Het vuilnisbakkenras als middel tegen inteelt bij rashonden

• Lisanne Wieringa

  redacteur Online

De discussie over inteelt bij rashonden is weer opgelaaid. Drie weken geleden besprak de Volkskrant de erfelijke afwijkingen waar veel honden aan lijden. Afgelopen zondag volgde Zondag met Lubach. De problemen bij inteelt zijn groot, maar er ontstaan ook steeds meer initiatieven om doorfokken tegen te gaan.

Elf puppy's buitelen over elkaar heen in een hondenren. Ze zijn zes weken oud en geboren uit een kruising poedel/golden retriever en een kruising Australische herdershond/border collie. Een mengelmoesje van verschillende rassen dus. Dierenarts Steef Somers uit Woerden noemt ze 'premium bastaards': honden die niet gefokt zijn om specifieke uiterlijke kenmerken, maar om hun gezonde genen en opgeruimde karakter. Zo zien ze eruit:

Vijf jaar geleden begon Somers met het initiatief. Elk jaar fokt hij één of twee nestjes met honden die hem opvallen in zijn dierenartsenpraktijk. Somers merkte dat mensen automatisch aan een rashond dachten wanneer zij overwogen een hond te nemen, terwijl er ook veel leuke kruisingen bestaan. Hij werpt zich daarom op als vertegenwoordiger van de bastaard. "Elke rashond heeft een vereniging, maar de bastaard had nog geen ambassadeur", zegt hij.

Inteelt

Somers krijgt regelmatig rashonden op zijn behandeltafel die lijden aan erfelijke aandoeningen als gevolg van inteelt. "Ik denk dat een derde van mijn werk bestaat uit het behandelen van problemen die direct of indirect met rasproblemen te maken hebben." Hij opereert bijvoorbeeld honden aan te nauwe neusgaatjes, huidplooien die constant over de oogbollen schuren, of hangende, ontstoken oogleden.

Doordat rashonden alleen met soortgenoten van hetzelfde ras worden gekruist, komt er nooit vers bloed in het ras. Gezondheidsproblemen en uiterlijke misvormingen worden daardoor elke keer aan de volgende generatie doorgegeven en versterkt. "Als je telkens een achterneef en een achternicht met elkaar trouwt, dan krijg je op een gegeven moment rare dingen", aldus Somers.

Hans Baaij van Dier en Recht verbaast zich erover dat veel hondenbezitters niet weten wat voor problemen ze in huis halen met een rashond. "Maar er zijn ook veel mensen die het wel weten, maar die het niets kan schelen", zegt hij. "Ik ken een voorbeeld van een vrouw van wie een Franse bulldog was bezweken door de hitte, omdat hij door zijn platte snuit geen lucht kreeg. Toen wilde ze geld zien van de fokker om een nieuwe hond van hetzelfde ras te kopen."

Dier en Recht startte het initiatief Cupidog, om de steeds meer verweven stambomen van rashonden open te breken. Hondenbezitters kunnen hun hond opgeven om een geschikte hond van een ander ras te dekken, om zo het aanbod van gezonde puppy's te vergroten. Maar dit initiatief stuit op veel weerstand. Rassenverenigingen zijn bang dat de zuiverheid van hun ras in gevaar komt, en andere mensen vinden dat je eerst een hond uit het asiel of het buitenland moet halen.

"We krijgen enorm veel agressieve reacties uit de rashondenwereld. Dat is vrij onplezierig", zegt Baaij. "Mensen vinden dat wij ons er niet mee moeten bemoeien, dat we geen verstand van zaken hebben, dat we niet weten hoe we moeten fokken. Terwijl we gewoon met dierenartsen samenwerken."

Vers bloed

Niet alle rashondenverenigingen zijn tegenstanders van kruisen. Zo gaat de Nederlandse Vereniging voor Stabij- en Wetterhounen, twee Friese hondenrassen, hun honden kruisen met andere rassen. Zo komen er weer gezonde genen in het ras.

"Daarmee heb je al heel veel problemen gepareerd", zegt Baaij. Maar volgens hem zien veel overkoepelende rashondenverenigingen het uitkruisen van honden nog steeds als taboe. Wetterhounen die voor 25 procent of meer van andere rassen afkomstig zijn mogen bijvoorbeeld niet meedoen aan internationale hondenshows.

Dat zal voor lang niet alle hondenbezitters een probleem zijn. De premium bastaardpups van Steef Somers bijvoorbeeld, gaan naar mensen voor wie de gezondheid en het karakter van de hond belangrijker is dan het uiterlijk. Somers: "Ik zeg niet dat mensen helemaal moeten wegblijven van rashonden. Maar als je een lekker onbezorgde, sociale hond wilt, kun je ook kiezen voor een kruising."