Spotify is Europees buitenbeentje tussen Amerikaanse techgiganten
Om routes te plannen en te navigeren gebruiken we steevast Google Maps, voor een avond series kijken wordt Netflix aangeslingerd en voor muziek open je Spotify. Stuk voor stuk zijn de apps niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven.
Toch is Spotify in dit rijtje een buitenbeentje. Want anders dan Google, Netflix en veel andere techgiganten, komt de muziekdienst uit Europa.
Het bedrijf, dat in 2006 is opgericht door Daniel Ek en Martin Lorentzon in het Zweedse Stockholm, gaat morgen naar de beurs en is een Europees succesverhaal geworden. Het is natuurlijk niet het enige Europese techbedrijf dat het ver heeft geschopt, maar het heeft wel een vrij unieke positie weten te veroveren bij consumenten. Het mag daarmee gerust in het verder Amerikaanse rijtje van belangrijke internetdiensten worden geplaatst.
Ik denk dat alleen de cultuur om echt groot te denken ontbreekt.
"Je moet de ambitie hebben om iets groots neer te zetten en dat zie je in Europa toch minder dan in de VS", zegt Erik Stam, hoogleraar economie aan de Universiteit Utrecht. "Hier hebben ze niet het netwerk of de moed om dat te doen."
Dat wil niet zeggen dat de EU geen vruchtbare bodem heeft, zegt hij. "We hebben hier wel een hele goede kennisinfrastructuur en we hebben veel programmeurs." Maar uiteindelijk ontbreekt volgens Stam de cultuur om écht groot te denken. Hij vindt Spotify qua karakter veel meer op een Amerikaans dan op een Europees techbedrijf lijken.
Daarnaast verkeert Spotify in een andere positie dan bijvoorbeeld sociale netwerken, zegt Annet Aris. Zij doceert strategie aan Insead, een businessschool in Frankrijk.
"Kijk bijvoorbeeld naar de concurrentie destijds tussen Facebook en Hyves. Facebook kon veel beter profiteren van netwerkeffecten: hoe meer gebruikers op het platform komen, hoe interessanter het voor adverteerders wordt, met als gevolg dat de totale kwaliteit toeneemt. Het Nederlandse Hyves kon daar niet aan tippen en moest het daardoor opgeven."
Klein begonnen
Spotify profiteert niet in die mate van netwerkeffecten, zegt Aris. Extra luisteraars leveren vooral betere aanbevelingen op. "Het bedrijf was daarnaast in staat om de juiste deals te sluiten met platenlabels. Ik denk overigens dat dat mogelijk te maken had met het feit dat ze in een klein land als Zweden begonnen en muzieklabels er daardoor minder gevaar in zagen."
Daarnaast roemt Aris de strategie van Spotify. "Om Deezer, een Franse concurrent, als voorbeeld te nemen: zij kozen voor veel deals met providers. Dus bij een abonnement kreeg je toegang tot Deezer. Spotify zocht direct de consument op, bijvoorbeeld door de koppeling met Facebook."
Ik denk dat de situatie voor Spotify steeds bedreigender wordt.
Dat Spotify lukt wat voor andere Europese spelers lastiger is, betekent niet dat het ook in een makkelijkere situatie zit. "Ik denk dat de situatie voor Spotify steeds bedreigender wordt", zegt Aris. "Je ziet dat andere grote techbedrijven, voor wie muziek een bijzaak is, nu met eigen muziekdiensten komen. Tegelijkertijd zijn ze minder afhankelijk van de inkomsten daaruit."
Een scheve verdeling
Er is al jaren een scheve verdeling in Europa tussen het succes van Amerikaanse techbedrijven en die van eigen bodem. Bedrijven als Facebook, Google en Apple domineren hier de markt. Hierdoor blijft er weinig ruimte over voor Europees succes.
Wat zijn dan wel grote techbedrijven in Europa? Het World Economic Forum publiceerde afgelopen najaar een overzicht met de belangrijkste Europese techlanden. Het Verenigd Koninkrijk springt daar met kop en schouders bovenuit en wordt een waarde van bijna 50 miljard dollar toegedicht. Dit alles dankzij bedrijven als de vergelijkingssite Skyscanner en 'muziekherkenner' Shazam (dat inmiddels is gekocht door Apple).
Een goede tweede is Zweden, het land van Spotify én Skype (dat in 2011 werd gekocht door Microsoft). Die twee bedrijven zorgen samen met andere onbekendere spelers als Klarna en Avito voor een gezamenlijk waarde van bijna 36 miljard dollar. Nederland ontbreekt trouwens ook niet in het overzicht en is goed voor 3,8 miljard dollar, dankzij betalingsverwerker Adyen en Thuisbezorgd.
Stam denkt dat Stockholm de tweede plaats te danken heeft aan een aantal factoren. "De digitale geletterdheid is daar heel hoog. Koppel dat aan een goede digitale infrastructuur en meerdere succesvolle techbedrijven, zoals Ericsson. Dan heb je een goede kweekvijver."
Maar de schaal waarop in San Francisco, New York of Boston wordt gewerkt, is echt van een andere grootte, zegt Stam. "Daar kan geen Europese stad tegenop."
Steeds meer interesse
Wat ook meespeelt is dat Amerika veel kapitaalkrachtiger is. Volgens onderzoek van technologiemagazine Wired halen durfinvesteerders in de VS ruim vijf keer zoveel geld op als vergelijkbare partijen in Europa, al zegt Wired erbij dat dat nu gaat veranderen.
Volgens het magazine is de verwachting dat investeerders als Larry Page (mede-oprichter van Google) en Jack Ma (mede-oprichter van Alibaba) met een steeds grotere interesse naar het Europese continent gaan kijken.
Wat Spotify is voor muziek, is Netflix voor series. Lees hier hoe dat bedrijf de afgelopen jaren zo succesvol ons leven is binnengedrongen:
