Oranje: 'Hollandse School' in een defensief jasje?

Natuurlijk maakt één zwaluw nog geen zomer. En de plotselinge gedaanteverwisseling van Oranje tussen het fletse optreden tegen Engeland en de overtuigende zege op Portugal roept vooral vragen op. Maar één ding is zeker: er gloort weer hoop in de Zeister bossen.

Voor bondscoach Ronald Koeman waren zijn eerste oefenduels met Oranje vooral een kwestie van observeren en analyseren. Welke lessen heeft hij kunnen trekken?

1. Verdedigen is de beste aanval

Het 5-3-2 systeem, met de punt naar achteren op het middenveld, bleek een schot in de roos. De vijf achterin hielden de rijen gesloten, de overtalsituatie op het middenveld werd uitgebuit en Memphis Depay en Ryan Babel waren dynamisch in de voorhoede en zorgden daardoor voor onrust bij de Portugese verdedigers.

En niet onbelangrijk, bij balverlies schakelde iedereen razendsnel om. Het collectief van Oranje dreef zelfs Cristiano Ronaldo tot wanhoop. In de omschakeling toonde het Nederlands elftal lef.

"Tegen Engeland hamerde Koeman heel erg op de verdedigende organisatie. Dat was prioriteit nummer één", zegt NOS-analist Pierre van Hooijdonk. "De spelers gaan dan volledig voldoen aan dat idee en nemen in het initiatief naar voren geen enkel risico. Men speelde als het ware een beetje op save."

Tegen de Portugezen kwam Oranje anders voor de dag. Tot genoegen van Van Hooijdonk. "Er werden nu wel initiatieven ondernomen om tot aanvallen te komen. Dan zie je op een gegeven moment Virgil van Dijk en Matthijs de Ligt zo ver op de helft van de tegenstander staan... Oranje heeft de schroom van zich afgegooid en dat resulteert dan in zo'n wedstrijd."

2. Het einde van de vleugelspitsen (en de centrumspits?)

Niet voor niets was Koeman na het duel met Engeland vooral onder de indruk van de loopacties van de snelle en beweeglijke Marcus Rashford en Raheem Sterling.

Met Depay en Babel trachtte hij dat tegen Portugal te kopiëren, zonder een centrumspits in de vorm van Bas Dost of Wout Weghorst. Met succes.

"Ik denk dat het spelen met drie aanvallers wel even naar de achtergrond is geduwd. Het is ook normaal als je kijkt naar het aanwezige spelersmateriaal", vindt Van Hooijdonk.

"Kijk eens naar de manier waarop Depay en Babel het hebben ingevuld. Ik denk dat ze zich veel vrijer voelen. De romantici onder ons zullen waarschijnlijk vloeken, maar dit is de manier om voorlopig door te gaan met het Nederlands elftal."

3. Pröpper doet wat Strootman zou moeten doen

"Hij speelde fantastisch", zo zag ook aanvoerder Virgil van Dijk. Davy Pröpper drukte met name in de eerste helft zijn stempel op het Nederlands elftal en leed in 45 minuten slechts één keer balverlies.

De middenvelder, uitkomend voor het Engelse Brighton & Hove Albion, pakte zijn kans en lijkt voorlopig zeker van een basisplaats onder Ronald Koeman. Wat betekent dat voor de positie van Kevin Strootman? Tegen Engeland heeft hij - wederom - niet kunnen imponeren.

Van Hooijdonk is klip en klaar over de 40-voudig international. "Strootman zal een pas op de plaats moeten maken als het gaat om de beoogde basis."

"Dat vind ik op zich niet zo vreemd. De afgelopen jaren heeft hij matig gepresteerd. Na zijn zware knieblessure is hij nooit meer de Strootman geworden die we kenden van zijn tijd bij PSV. En dat is triest."

4. De Grote Vier zijn weg, leve de Grote Drie

Arjen Robben, Wesley Sneijder, Robin van Persie en Rafael van der Vaart. Zij vormden jarenlang het offensieve gezicht van Oranje. De Vier zijn Drie geworden en zij bewegen zich op de eigen helft in plaats van op die van de tegenstander.

Virgil van Dijk is niet voor niets de duurste verdediger ter wereld. Stefan de Vrij gaat deze zomer een toptransfer maken, waarschijnlijk naar Internazionale. En de grootste belofte is misschien wel de nog altijd pas 18-jarige Matthijs de Ligt.

Zowel tegen Engeland als tegen Portugal was De Ligt een van de uitblinkers, al liet hij zich in de Arena een paar keer verrassen met de buitenspelval.

En wat nog meer opviel was de gretigheid waarmee De Ligt en in mindere mate Van Dijk en Nathan Aké tegen Portugal mee in de aanval trokken. Dat zie je de Italiaanse maestro's van de driemansdefensie niet zo snel doen. Is dat de 'Hollandse School' in een defensief jasje?

5. Gezocht: één topaanvaller

"Wij hebben niet meer de beste spelers, maar we kunnen wel een heel goed team zijn", verkondigde Koeman al bij zijn aanstelling als bondscoach. En dat herhaalde hij de afgelopen dagen veelvuldig.

Ook met een gemiddeld elftal en een behoudende tactiek kun je kampioenschappen winnen. Kijk maar naar de onwaarschijnlijke reeks van Griekenland op weg naar de Europese titel in 2004.

Dat was eens en wellicht nooit meer. Om echt mee te doen heb je minimaal één aanvaller van uitzonderlijke kwaliteit nodig. Portugal heeft Cristiano Ronaldo, Argentinië heeft Lionel Messi, Denemarken heeft Christian Eriksen, Egypte heeft Mohamed Salah, Wales heeft Gareth Bale....en Oranje?

"Een heleboel spitsen hebben last van het feit dat buitenspelers niet meer in dienst van hen spelen. Het zal mij niet verbazen als een lange spits over een aantal jaren veroordeeld is tot de rol van pinchhitter. Dan wordt er gekozen voor drie behendige aanvallers. Dat wordt dan een soort cocktail, een georganiseerde chaos."

"Een moderne nummer 9 moet in staat zijn om zelf een kans te creëren. Ik denk dat dat het grootste verschil is met vroeger. Ik denk wel dat wij er in Nederland veel van gaan krijgen. De knop zal omgaan, of we dat nu willen of niet."