Geen PVV op de lijst, maar wel een PVW
Bijna een kwart van de kiezers stemde bij de Kamerverkiezingen van vorig jaar op de PVV, 50Plus, Denk, de Partij voor de Dieren of het Forum voor Democratie. Stuk voor stuk landelijke partijen die bij de gemeenteraadsverkiezingen van morgen in verreweg de meeste plaatsen niet meedoen. Wat staat de stemmers op deze te doen op 21 maart?
Het is een vraag waar de leiders van die partijen over het algemeen wel een antwoord hebben: stem op een lokale partij! Thierry Baudet van Forum voor Democratie deed dat afgelopen weekend nog heel nadrukkelijk, waar Geert Wilders (PVV) en Henk Krol (50Plus) vier jaar geleden al hetzelfde advies gaven.
Joris van Poppel ging kijken in Weert, waar inwoners kunnen stemmen op de PVW:
Of het aan de oproep van Wilders lag, is moeilijk te bewijzen, maar in elk geval weken bij de raadsverkiezingen van vier jaar geleden inderdaad veel landelijke PVV-kiezers uit naar lokale partijen. 26 procent van die kiezers zelfs, bleek uit een peiling van onderzoeksbureau Ipsos. Alleen de stemmers op 50Plus stroomden nog vaker door naar de lokalen: 37 procent. Mede daardoor werden de plaatselijke partijen vier jaar geleden opnieuw de grootste in de gemeenteraden.
Deze keer doet de PVV in dertig gemeenten mee en is een dergelijk stemadvies van de leider uitgebleven. 50Plus is deze keer in twintig gemeenten van de partij en houdt zich eveneens meer op de vlakte. De Partij voor de Dieren staat op vijftien kieslijsten en Denk op veertien. Op Forum voor Democratie kun je alleen stemmen in Amsterdam; in Rotterdam is er een samenwerking met Leefbaar.
'Naam PVW is puur toeval'
Diverse plaatselijke partijen springen in het gat dat op deze manier ontstaat. Weert bijvoorbeeld heeft dan wel geen PVV, maar wel een PVW: de Partij voor Weert. "Dat die afkortingen zo op elkaar lijken, is toeval", bezweert lijsttrekker Theo Smolenaers van deze nieuwkomer in de lokale politiek. "Ik voel me vooral verbonden met Pim Fortuyn." Bovendien staat er ook een regionaal bestuurslid van 50Plus op de kandidatenlijst van de Partij voor Weert.
Toch zal de inhoudelijke boodschap van Smolenaers vooral bekend overkomen voor stemmers op de PVV en Forum voor Democratie. Er gaat in Weert volgens de Partij voor Weert te veel geld naar "prestigeprojecten van de gemeentelijke elites". En als Smolenaers de afgelopen periode al in de gemeenteraad had gezeten, dan had zijn partij als enige tegen de komst van een asielzoekerscentrum gestemd. Hij is, net als Wilders eerder, ook nog eens verwikkeld in een rechtszaak: de gemeente Weert vindt dat het partijlogo van de PVW te veel lijkt op dat van de stad en heeft actie ondernomen.
Baudets Forum voor Democratie, dat het momenteel zo goed doet in de landelijke peilingen, heeft een hele reeks politieke bewonderaars in het land. Zo sprak oud-LPF-minister Hilbrand Nawijn, al geruime tijd actief in de Zoetermeerse gemeentepolitiek, nadrukkelijk zijn waardering uit voor FvD. In een column kondigde Nawijn onlangs aan naar de Tweede Kamer te zullen trekken om "een fraai fotoboek van Zoetermeer" aan Baudet te overhandigen en een vorm van samenwerking voor te stellen. Van die samenwerking is het overigens tot op heden niet gekomen.
Die bewondering is er ook in Westland, waar Baudet en zijn collega Theo Hiddema gewaardeerde sprekers zijn op 'politieke avonden' van de plaatselijke LPF (Lokale Politieke Federatie). In Bergen op Zoom gaat de Lijst Linssen van oud-wethouder Ton Linssen de verkiezingen in als 'Lokaal Forum'. In de gemeente Den Haag probeerde een partij mee te doen als 'Forum voor Den Haag', maar dat mag niet van de Raad van State.
Ook als het gaat om ouderen- en migrantenpartijen is het aanbod divers. Zo kent Emmen een 'Drentse ouderenpartij' en hebben moslims in Rijswijk de 'Partij Sociaal Cultureel Centrum' opgericht.
Thuisblijven
Werken dit soort pogingen om te profiteren van het succes van Haagse partijen die zelf op de lijst ontbreken? Daar valt pas iets zinnigs over te zeggen na 21 maart, maar vooralsnog lijkt de uitdaging vooral om te zorgen dat de kiezers van deze partijen überhaupt naar de stembus gaan. Want wat de PVV- en de 50Plus-stemmers bij de laatste raadsverkiezingen in de eerste plaats deden, was thuisblijven.
Van de PVV'ers liet volgens Ipsos zelfs 60 procent deze verkiezingen aan zich voorbij gaan. Dat was bijna twee keer zoveel als de gemiddelde Nederlander deed.