Stap op je bakfiets en ga GroenLinks stemmen of open je rolluik en stem PVV

• Carmen Dorlo

  redacteur Online

Woon je in een wijk vol bakfietsen, nee-neestickers en ludieke projectjes zoals een kleine bibliotheek op straat? Dan is er een grote kans dat je in een wijk woont waar veel mensen GroenLinks stemmen. Woon je juist in een wijk vol rolluiken, camera's en tuinen vol stenen in plaats van groen? Dan wordt er waarschijnlijk in je wijk relatief veel PVV gestemd.

Nee, dit zijn geen vooroordelen. Uit onderzoek blijkt dat leefstijlkenmerken te koppelen zijn aan de partijvoorkeur van een wijk. Dat wil niet zeggen dat als je aan bovenstaand beeld voldoet je ook meteen op die genoemde partij stemt, maar dat wil wél zeggen dat er een grotere kans is dat je deze partij aanhangt.

"Elke buurt is een ander soort 'biotoop' waarin andere politieke partijen het goed doen en waar het er anders uitziet. Mensen hebben verschillende voorkeuren wat betreft woningen, de inrichting van huis en tuin, het soort vervoer, en de manier waarop de wijk en de stad gebruikt worden", zegt electoraal geograaf Josse de Voogd van de Tilburg University. Hij heeft onderzoek gedaan naar het verband tussen leefstijl en partijvoorkeur.

"Kijk, deze vierkante meter straalt echt GroenLinks uit", gaat hij verder terwijl we voor een muur met een kastje vol gratis boeken, twee brievenbussen met nee-neestickers
en veel groen staan. "We missen alleen nog de kat op de vensterbank."

Hier wordt veel GroenLinks gestemd

De eerste wijk waar we een kijkje nemen is Bottendaal. In deze wijk wordt het meest GroenLinks gestemd van heel Nijmegen, en lange tijd zelfs van heel Nederland. Dat is te zien, zegt De Voogd. Hij benoemt de vele (bak-)fietsen ("GroenLinks-stemmers doen veel met de fiets"), het groen, de nee-neestickers, de artistieke invloeden en de hippe winkels. Zelfs de grond rondom bomen wordt door de inwoners van deze wijk aangepakt.

In deze buurten zie je vaak dat oude historische gebouwen worden hergebruikt, zegt De Voogd. "Een industriële look doet het goed bij deze doelgroep. In Bottendaal zien we nieuwe gebouwen in de stijl van een oude fabriek, met op het dak de letters die bovenop de fabriek stonden. Op straat liggen betonplaten en de oude schoorsteen staat nu midden op het plein."

Hier woont alles door elkaar

De tweede wijk die we bezoeken is Wolfskuil. Een typische wijk waar gentrificatie plaatsvindt: de eens zo slechte wijken aan 'de andere kant van het spoor' krijgen economische en culturele impulsen, waardoor de interesse van de yup wordt gewekt. Denk aan oude fabrieken die worden opgeknapt of hippe buurtcentra.

Omdat de laatste jaren veel GroenLinks-stemmers hiernaartoe zijn verhuisd, liggen de leefstijlkenmerken in de wijk (waar eerst vooral PVV- en SP-stemmers woonden) erg uit elkaar. Het straatbeeld is dan ook een allegaartje van schotelantennes, rolluiken en hipsterinterieurs. "We gaan hier echt van bakfiets naar scooter en van witte beelden in de tuin naar gitaren aan de muur", lacht De Voogd.

Er wordt veel geïnvesteerd in deze buurt. Oude huizen worden gerenoveerd of gesloopt, en vervangen door nieuwe, betere huizen. Daardoor worden de huizen duurder en zullen kinderen van de oude bewoners vaak vertrekken naar de randgemeenten.

Hier wordt veel PVV gestemd

Een autorit langs flatwijken, industrieterreinen en verkeersknooppunten brengt ons in de wijk Lindenholt. De wijk in het uiterste westen van Nijmegen, is gevuld met huizen uit de jaren 80 en 90. "Deze wijk is gebouwd toen het economisch even iets minder ging in Nederland. Het zijn veel woonerven, een mix van goedkopere koop- en huurhuizen", beschrijft De Voogd. In deze wijk wordt vooral PVV gestemd, en daarnaast SP.

Wat meteen opvalt, is het weinige groen in het straatbeeld. "Je ziet vooral betegelde tuinen, terwijl de wijk juist groen is opgezet met veel grasvelden. Juist bij de woningen is er dan bijna geen groen te zien." In Bottendaal is het precies andersom. "Daar staat alles krap op elkaar, maar halen ze wel een tegel uit de grond om een klein geveltuintje te maken." Deze wijken zijn vooral op de auto gericht. "De binnenstad is ver weg en ingewikkeld qua parkeren, daarom worden boodschappen gehaald in het wijkwinkelcentrum. Vanuit hier kijk je met een andere blik naar dezelfde stad."

Een tweede ding dat opvalt zijn de rolluiken. "Het percentage rolluiken neemt van oost tot west evenredig toe met het aantal PVV-stemmers. Zeker 1 op de 3 huizen heeft hier rolluiken, soms ook in combinatie met een camera. Overigens zijn die rolluiken wel vooral iets van het zuiden."

Lindenholt is ook het stem-epicentrum voor kiezers van lokale partijen. "PVV doet hier lokaal niet mee, dus dat gat moet worden opgevuld. Dat reservoir aan overtollige kiezers is dus een belangrijk potentieel voor lokale partijen. De PVV-stemmers hebben vaak, net als de kiezers voor een lokale partij, minder vertrouwen in de landelijke politieke partijen."

Hier stemt men massaal VVD

Als we Beuningen in rijden, komen de grote stationwagens ons al tegemoet. Links en rechts zien we grote nieuwe huizen aan het water. "We zijn nu in Beuningen, net over de grens bij Nijmegen. Deze wijk is groot geworden omdat Nijmegen ernaast ligt", zegt De Voogd. In de nieuwbouwwijk Beuningse Plas wordt extreem veel VVD gestemd, en een beetje D66. "Een van de meest in het oog springende kenmerken in deze wijk is het wagenpark. Je ziet veel grote, nette stationwagens voor de garage staan, met daarnaast een kleinere auto, een 'boodschappenkarretje', meestal in een hippe kleur."

Ook de tuinen zijn goed verzorgd. "De tegels zien er hier duurder uit dan de tegels in andere wijken, de heg is perfect gesnoeid en de nep-rieten meubels zijn populair." Ook is er WhatsApp Buurtpreventie, whatsappgroepen voor buurtbewoners. "Ze letten goed op elkaar."

Het vooroordeel is dat VVD-stemmers vooral in villawijken wonen, zegt De Voogd. Maar dat is niet waar. "De massa woont juist in de nieuwbouw."

Dus we weten nu dat er veel GroenLinks-stemmers in wijken wonen met bakfietsen en hippe yogastudio's, PVV-stemmers in wijken met rolluiken en weinig groen en VVD-stemmers in nieuwe grote huizen met perfecte heggen.

"Voor politieke partijen is dit heel waardevolle informatie. Zo weten ze: dit is de biotoop waar ik campagne moet voeren", zegt De Voogd. Ook is het een goede inkijk voor de landelijke politiek in Den Haag: "Er zijn grote verschillen te zien: in de ene wijk staan de inwoners veel optimistischer tegenover de samenleving dan de andere. Voor politici en beleidsmakers belangrijk om uit te zoeken waar dat aan ligt."