Betrap een non tijdens de daad in het Gruuthuse-handschrift

Zuster Lute en broeder Lollaert hebben het ongetwijfeld gezellig gehad in een schuur op het platteland bij Brugge, ergens in de 14e eeuw. Hun pikante avontuur wordt beschreven in het Gruuthuse-handschrift. Een boek over dat beroemde handschrift is nu in de prijzen gevallen.

Het Gruuthuse-handschrift is een van de meest zeldzame collecties liedjes en gebeden uit de 14e eeuw. De collectie is zo bijzonder omdat er muzieknotatie bij de teksten staat. We weten dus hoe de oude muziek geklonken heeft.

"Het is geschreven door mensen die geweldig meesterschap over de taal hadden", legt Herman Brinkman uit in Met het Oog op Morgen. Brinkman schreef samen met Ike de Loos een boek over het handschrift dat deze week werd bekroond met de Kruyskampprijs.

Het Middelnederlands dat wordt gebruikt in het handschrift is met moeite te lezen. "In die tijd, nog voor de Statenbijbel, was er geen ABN. Dit handschrift is in het West-Vlaams. Wij denken daarom dat het in Brugge is ontstaan."

Er staan zo'n 150 liederen in het Gruuthuse-handschrift. Waaronder het ontroerende Egidius waer bestu bleven. Dat gaat over een overleden vriend. Maar er staan ook wat lichtere stukken in, zoals Ic sach een scuerduere open staen.

"Dat gaat over een ik-figuur die een pater en een zuster de liefde ziet bedrijven. Zij schrikken op en vervolgens doet hij zich tegoed aan de lekkernijen die in die schuur liggen", legt Brinkman uit. "Dat doet een beetje denken aan middeleeuwse kluchten, gewoon vette humor."

Vrouwennamen

Opvallend is dat in veel liederen een acrostichon verscholen zit. Wie de eerste letters van elke zin leest, ziet andere woorden.

"Dat zijn allemaal vrouwennamen. Waarschijnlijk niet van de auteurs, maar van de vrouwen die in het lied werden toegezongen. Maar in Ic sach een scuerduere open staen zit geen naam", lacht Brinkman.