Brussel luistert mee met de brexitplannen van Labourleider Corbyn

Labour is vóór een douane-unie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie, zegt de Britse partijleider Jeremy Corbyn. Hij schetste vandaag voor het eerst een beeld hoe de relatie tussen de twee partijen volgens hem moet worden na de brexit.

Onze correspondent Tim de Wit in Londen legt uit wat Corbyn nou eigenlijk bedoelt met zijn uitspraken; correspondent Arjan Noorlander analyseert hoe ze vallen in Brussel.

Dat doen ze aan de hand van drie fragmenten uit de toespraak van de Labour-leider. Het eerste citaat gaat over de douane-unie tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk:

Tim de Wit: "Corbyn komt dus eindelijk, twintig maanden na het referendum, met meer duidelijkheid over wat voor soort relatie Labour na de brexit met de EU wil. Namelijk een douane-unie volgens min of meer dezelfde afspraken als nu. Het grote voordeel van zo'n deal is dat je tariefvrij en zonder grenscontroles goederen kan verhandelen. Daar zullen bedrijven die veel exporteren naar en importeren uit de EU blij mee zijn. Daarnaast kan het één van de grote hoofdpijndossiers van deze onderhandelingen oplossen: het biedt veel meer mogelijkheden om de gevoelige grens tussen Ierland en Noord-Ierland open te houden."

"Corbyn wil sowieso geen lid blijven van de Europese interne markt. Aan dat lidmaatschap zijn namelijk nog veel meer regels verbonden, zoals het vrij verkeer van personen. Daar wil ook Corbyn van af. Ook hij weet dat ongeveer een derde van de Labour-kiezers vóór brexit stemde, juist om immigratie uit de EU terug te dringen. Maar lidmaatschap van de interne markt betekent ook vrij verkeer van diensten. En de Britse economie leunt voor 80 procent op de dienstensector. Voor bijvoorbeeld financiële bedrijven in de Londense City biedt zo'n douane-unie geen oplossing. Ook Corbyn had daar vandaag geen antwoord op."

Arjan Noorlander: "Al een hele tijd is er enige verbazing over de stevige brexit-houding van de Britten. De reden is dat alle economische voorspellingen aangeven dat een harde brexit behoorlijk wat economische schade in het VK zal aanrichten. Die schade zal vooral gevoeld worden door de gewone Britse werknemers, de achterban van Corbyn. Dit standpunt komt al een stuk dichter bij een Brexit die de 27 EU-landen voorstaan dan die van de hardliners in de partij van premier Theresa May."

Het tweede fragment, over toegang houden tot elkaars markten:

De Wit: "Corbyn wil dus wel een speciale deal met de EU. Want zo'n douane-unie kan niet betekenen dat de Britten alleen maar Brusselse regels overnemen, zonder dat ze iets over de totstandkoming van die regels te zeggen hebben, meent Corbyn. Ook wil hij zo veel mogelijk toegang houden tot de interne markt, zonder er officieel deel van uit te maken. Dat is een wel heel optimistische onderhandelingspositie die in Brussel omschreven zal worden als cherry picking. De krenten uit de pap halen. Het is zeer de vraag of zoiets haalbaar zal zijn."

"Hetzelfde verwijt krijgt premier May ook voortdurend uit Brussel. Ook May worstelt met haar partij over wat voor soort brexit ze uiteindelijk hoopt te bereiken. Ze komt daarmee regelmatig met eisen die bijvoorbeeld afgelopen week nog door Donald Tusk werden afgedaan als 'pure illusie'. Kortom, de Britse partijen zijn tot nu toe vooral druk bezig met zichzelf - in de hoop een compromis te vinden dat goed valt binnen de partij."

Arjan Noorlander: "Dit is een stoere bewering van Corbyn. Ongetwijfeld moet hij dit zeggen voor zijn achterban, maar het is een uitspraak die in Brussel op weinig applaus kan rekenen. Ieder land dat vrij wil handelen met de EU, moet lid zijn van de club of alle EU-regels van de interne markt overnemen. Dat is nodig om te zorgen dat alle producten in de EU aan dezelfde veiligheids- en milieueisen voldoen."

"Bijvoorbeeld: Noorwegen is geen lid van de EU maar zit wel in onze handelszone. Het land neemt alle economische handelsregels uit Brussel over terwijl ze niet aan tafel zitten om over die regels mee te beslissen. Daarnaast accepteren ze ook uitspraken van de Europese rechter over handelsconflicten. Als je dit citaat van Corbyn hoort, is hij daar niet toe bereid en dan wordt zaken doen met de EU-landen hierover direct heel ingewikkeld."

Tenslotte, een fragment over binnenlandse politiek en hoe Labour twijfelende Conservatieven kan lokken:

Tim de Wit: "Deze stap van Corbyn is ook een heel politieke zet. Hij weet namelijk dat een handvol Conservatieve parlementsleden, zo'n 15 tot 20, heel gevoelig is voor zijn plan om een douane-unie met de EU te vormen. Hun eigen premier May wil namelijk een harde brexit: uit de interne markt en uit de douane-unie. Af van alle Brusselse bemoeienis zodat de Britten weer volledig vrij zijn om hun immigratiebeleid te bepalen en ook op eigen houtje handelsverdragen kunnen sluiten met landen buiten de EU zoals de VS of India. Dat kan niet zolang je onderdeel uitmaakt van een douane-unie."

"Maar die groep Conservatieven vreest dat een harde brexit desastreuze gevolgen heeft voor de Britse economie en ze willen daarom juist een 'zachtere' brexit. In het voorjaar wordt er over een motie gestemd met de vraag of de Britten een douane-unie moeten blijven vormen met de EU. Als Theresa May zo'n stemming verliest, komt ze in grote problemen. Dat realiseert Corbyn zich maar al te goed, dus dat hij nu deze strategie uit de doeken doet is zeker ook zijn manier om premier May verder in gevaar te brengen."

Arjen Noorlander: "Corbyn doet hier een oproep aan de conservatieve politici in het VK om in opstand te komen tegen hun eigen leider, Theresa May. Als zo'n opstand lukt dan zou het Britse standpunt wellicht dichter kunnen komen bij dat van de Europese landen. Maar voorlopig leidt dit tot nog meer politieke onrust en onduidelijkheid in Londen. De situatie was al zo onduidelijk en de brexit-onderhandelingen komen al bijna twee jaar lang amper op gang. Dit soort onrust heeft gevolgen voor de economie en op politiek vlak in heel de EU."

"In Brussel zullen ze met argusogen volgen hoe May hier aan het eind van de week op reageert als zij een belangrijke brexit-speech geeft. Hier is de hoop dat nieuwe politieke onrust in het Verenigd Koninkrijk niet opnieuw leidt tot maandenlange vertragingen en, opnieuw, onzekerheid."