Sterke groei hindoe-nationalisme in India
Witte shirts en kaki-bruine broeken, zover je kunt kijken. Op een veld net buiten Meerut, een stad op twee uur rijden van de Indiase hoofdstad New Delhi, hadden zich zondag zo'n 300.000 mannen en jongens verzameld. Ze staan netjes rij aan rij met hun gezicht in de richting van een gigantisch podium, waarop een scène uit de hindoeïstische mythologie Mahabharata staat afgebeeld. Ze herhalen de vaderlandslievende slogans die de sprekers op het podium door de microfoon roepen en doen synchroon militaire oefeningen en yoga-bewegingen.
Grootste vrijwilligersorganisatie ter wereld
Dit zijn leden van de Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS), wat Nationale Vrijwilligersorganisatie in het Hindi betekent. Met naar schatting 6 tot 8 miljoen leden door heel India wordt de hindoe-nationalistische club ook wel de grootste vrijwilligersorganisatie ter wereld genoemd. Premier Modi begon er zijn carrière als kind, net als de president van India en meerdere ministers en parlementsleden van Modi's partij, de BJP.
Sinds deze partij, die ooit als politieke tak van de RSS werd opgericht en nog steeds de ideologische evenknie is, in 2014 aan de macht kwam, is de RSS flink gegroeid. Vergeleken met naar schatting 40.000 lokale shakha's, afdelingen, in 2014 zijn er nu minstens 50.000. Daarnaast zijn er tientallen aanverwante organisaties, waaronder een militante tak, een aparte vrouwenafdeling en scholen.
De meeste mensen behandelen me met respect nu ik dit uniform draag.
Het evenement van zondag werd aangekondigd als de grootste bijeenkomst van leden ooit. Op die manier liet de RSS zijn spierballen zien, in een regio waar veel tegengeluid te horen is van zowel moslims als Dalits - hindoes van de laagste groep in het kastenstelsel. Want naast populair, is de club ook controversieel.
"Niet iedereen begrijpt de ideeën van de RSS", zegt Manish Kumar, die zich zes maanden geleden aansloot tijdens een evenement op de sportacademie in Meerut waar hij studeert. "Maar de meeste mensen behandelen me met respect nu ik dit uniform draag. Ik voel me goed in uniform."
Hij gaat nu minstens twee keer per week naar de shakha, waar 's ochtends en 's avonds sessies worden gehouden zoals vandaag: gebeden, slogans, yoga en militaire oefeningen. "De shakha en de RSS kunnen niet zonder elkaar bestaan", zegt hij. "Alleen door regelmatig naar de shakha te gaan kun je ideeën van de RSS begrijpen."
Hindoeïsme is een levensstijl, niet alleen een religie.
Die ideeën werden zondag verwoord door de hoogste baas van de RSS, Mohan Bhagwat. Nadat hij met opzwepende muziek uit de luidsprekers op een open jeep versierd met bloemen het terrein was opgereden, vertelde hij zijn volgelingen uitgebreid over het belang van nationale trots en eenheid voor vooruitgang. "In India kan iemand wel andere eetgewoontes hebben, of een andere manier om de goden te aanbidden. Maar ze zijn allemaal hindoes."
Manish en zijn vrienden zijn het hier helemaal mee eens. "Hindoeïsme is een levensstijl, niet alleen een religie. Het is de cultuur van ons land, en dus van ons allemaal."
Regelmatig geweld
Het klinkt vredelievend, en ook Bhagwat sprak over geweldloosheid, maar in de praktijk komt er aan de uitvoering van dit ideaal nogal eens geweld te pas. In 1948 al, toen een voormalig RSS-lid Mahatma Gandhi vermoordde omdat hij te veel rekening zou houden met moslims. De RSS werd daarop tijdelijk verboden. In 1992 volgde nog een verbod, nadat de RSS was betrokken bij de gewelddadige sloop van een eeuwenoude moskee, die op de geboorteplek van de hindoeïstische god Ram zou staan.
Ook de laatste jaren wordt regelmatig geweld gepleegd tegen moslims en andere minderheden, wanneer deze in de ogen van hindoe-nationalisten niet voldoende respect tonen voor de dominante cultuur. Tientallen moslims werden bijvoorbeeld vermoord, omdat het vermoeden bestond dat ze vlees van de voor hindoes heilige koe aten, vervoerden of verkochten. Hoewel Bhagwat dit publiekelijk heeft afgekeurd, zijn leden van de RSS ook bij dit geweld betrokken geweest.
Stemmen ronselen
Dit geweld neemt toe sinds de BJP aan de macht is. Er is geen organisatorisch verband tussen de BJP en de RSS, maar de laatste wordt gezien als de ideologische moeder van de partij. Meerdere BJP-politici zijn lid van de RSS, waaronder dus premier Modi. Een aantal van hen waren zondag ook aanwezig.
De organisatie ontkent dat het evenement een politieke agenda heeft, maar de BJP profiteert wel van een sterke RSS. Tijdens verkiezingen zijn RSS-vrijwilligers essentieel voor het ronselen van stemmen voor de BJP - en in 2019 komen er weer nationale verkiezingen aan.
De RSS vertegenwoordigt alleen een kleine groep hindoes van hoge kaste.
Vooral in de regio rond Meerut, waar het evenement plaatsvond, kan de BJP meer stemmen gebruiken. Hier wonen relatief veel moslims, ongeveer 35 procent van de bevolking, en nog eens 15 procent van de bevolking is Dalit. Van moslims kan de BJP sowieso niet veel stemmen verwachten, en ook de Dalits worden vertegenwoordigd door andere partijen. De meesten voelen zich niet aangetrokken tot het hindoe-nationalisme, omdat het hindoeïsme voor hen ook onderdrukking betekent.
In de aanloop naar de bijeenkomst werden daarom Dalits apart aangesproken met aankondigingsposters die hun belang voor het hindoeïsme benadrukten. Deze poging tot vereniging onder hindoes werkte echter averechts. Dalits onder leiding van de activist Premnath Dhingra vernielden de posters door de hele stad.
Hindoe of Indiër?
"Ze hadden het woord 'onaanraakbaar' gebruikt in de poster", verklaart Dhingra, die ongeveer een half uur rijden van de bijeenkomst in een bescheiden huis woont. "Hoe kunnen ze spreken over eenheid onder hindoes, wanneer ze nog altijd zo op ons neerkijken? De RSS vertegenwoordigt alleen een kleine groep hindoes van hoge kaste. Ik zie mijzelf niet als hindoe, maar als Indiër."
Het zal nog een hele uitdaging worden om Dalits ervan te overtuigen dat ze een gelijkwaardig onderdeel uitmaken van de hindoe-'familie' - vooral omdat ook Dalits het slachtoffer zijn van geweld door radicale hindoes.
De RSS doet zijn best; het thema keerde voortdurend terug in de toespraken en slogans zondag. "Lang leve Moeder India, Iedereen is gelijk", zo werd geroepen nadat de saffraan-kleurige vlag van de RSS werd gehesen. Bhagwat zei het ook in zijn toespraak: "Wat onze eenheid in de weg staat, is dat we vechten op basis van kaste. We moeten zeggen dat alle hindoes broers zijn ongeacht hun kaste."
Manish gelooft heilig in het werk van de RSS. "We moeten de ziel van India veranderen. En dat kan alleen de RSS. Zonder de RSS is India nergens."