Uitgesproken, omstreden en vandaag (deels) vrijgepleit: wethouder Palmen
Het begint met een een stuk grond. Jo Palmen koopt het perceel in 1976 van de gemeente Brunssum. Maar er ontstaat discussie over de grenzen van het perceel. Er volgt jarenlang juridisch getouwtrek, en als Palmen in 2006 voor het eerst wethouder is, wijst de gemeenteraad de grond aan hem toe.
Kort daarna komt er een ander college van burgemeester en wethouders, en dat college komt terug op het besluit. Na enig geharrewar zou Palmen (inmiddels raadslid voor BBB/Lijst Palmen) een schadeclaim hebben ingediend bij de gemeente van naar verluidt 1,5 miljoen euro.
Voor jurist hoef je niets te kunnen.
Voordat Palmen de politiek in gaat, is hij metselaar en aannemer. Hij schoolt zich later om tot jurist. "Voor jurist hoef je niets te kunnen", zegt hij daar zelf over in een interview met een lokale zender. "Je moet je gezonde verstand gebruiken, wat iedereen heeft."
Dat gezonde verstand gebruikt hij ook om zijn populariteit te vergroten in Brunssum, een plaats in Zuid-Limburg met zo'n 30.000 inwoners. Op maandag kunnen alle Brunssummers bij hem terecht voor gratis advies over allerhande kwesties.
Mensen lopen met hem weg of haten hem. Dat komt mede door zijn uitgesproken gedrag: hij neemt geen blad voor de mond. Zo maakte hij een mede-raadslid uit voor 'varkenskop' en burgemeester Winants noemde hij 'achterlijke Heinie'.
Voormalig burgemeester Fons Jacobs liet hem zelfs een keer door de politie uit de raadszaal verwijderen vanwege opruiend taalgebruik en veelvuldig interrumperen. Hij had Jacobs 'een circusdirecteur' genoemd.
Zelf vindt Palmen dat hij gewoon duidelijk is. "Zo kunnen er geen misverstanden ontstaan. Vele wegen leiden naar Rome en ik neem altijd de kortste." Dat hij mensen uitscheldt, ontkent hij. "Ik laat mensen altijd in hun waarde en respecteer hen, maar ik heb ook weleens een slechte dag."
Palmen kan op voor zijn tweede termijn als wethouder als de de Brunssumse coalitie afgelopen september uiteenvalt. Maar er is een horde: een half jaar ervoor heeft de raad een reglement van orde aangenomen waarin staat dat kandidaat-wethouders een integriteitsonderzoek moeten ondergaan voordat ze worden geïnstalleerd.
Die horde wordt genomen zonder hem echt te nemen. De lokale partijen in Brunssum, die een krappe meerderheid hebben, wachten het integriteitsonderzoek niet af. Tegen de zin van burgemeester Winants en de oppositiepartijen, wordt Palmen gewoon geïnstalleerd.
Het integriteitsonderzoek wordt alsnog uitgevoerd en Palmen wordt daarin "een hoog risico" voor de lokale politiek genoemd.
Uit het rapport: "De wethouder is als burger verwikkeld in een langjarige juridische procedure. Daarin kan hij informatie gebruiken die hij eerst als raadslid- en nu als wethouder krijgt. Ook heeft zijn fractie tijdens een besloten raadsvergadering geprobeerd het conflict met de gemeente op de politieke agenda te krijgen. Dat is belangenverstrengeling."
'Bullshit, smaad en laster'
Palmen noemt de aantijgingen "bullshit, smaad en laster" en een aantasting van zijn privacy en integriteit. De oppositie en de burgemeester willen dat hij vertrekt, maar Palmen weigert. En de kwestie trekt hogerop ook de aandacht: minister van Binnenlandse Zaken Ollongren "onderzoekt de opties".
"Het is lastig", zegt ze begin december. "Want het gaat om een wethouder die gesteund wordt door de gemeenteraad en tegelijkertijd lijkt er een integriteitsrisico te spelen."
Zeker, dat is mijn doel.
Begin december kondigt CDA-burgemeester Luc Winants aan dat hij opstapt, vanwege de "aanhoudende bestuurlijke crises in Brunssum". Hij zegt geen deel uit te willen maken van een gemeentebestuur dat "zo nadrukkelijk de regels van integer bestuur aan de laars lapt".
Ollongren zegt naar aanleiding van het vertrek van Winants dat Palmen moet opstappen. "Zeker, dat is mijn doel." Maar zover komt het niet.
Een paar weken later stellen de coalitiepartijen in de gemeenteraad voor dat er een tweede integriteitsonderzoek komt naar Palmen, om zijn naam te zuiveren. Het voorstel wordt aangenomen, met alleen de stemmen van de coalitiepartijen voor.
'Geen klare wijn'
Voor de stemming loopt de oppositie boos de zaal uit. Ze zijn verrast door de motie. En omdat ze zich er niet op hebben kunnen voorbereiden, verlaten CDA, PvdA, SP en VVD de zaal.
Het onderzoek kwam er dus toch en vandaag werd de uitkomst bekend. Twee hoogleraren die het onderzoek hebben gedaan, pleiten Palmen grotendeels vrij. Ze vinden dat de wethouder kan aanblijven. Maar ze vinden ook dat Palmen zich "onvoorzichtig gedroeg door over het geschil geen klare wijn te schenken".
Zo blijkt de grond waar het allemaal om begon niet meer in het bezit te zijn van Palmen. En van een schadeclaim van 1,5 miljoen euro is geen sprake. "Palmen liet dit achterwege en bewees daarmee zichzelf en de gemeente Brunssum geen goede dienst."
