'Hout groeit tot in de hemel': houten wolkenkrabbers in trek

Tokio heeft grootse plannen voor een 350 meter hoge wolkenkrabber die bijna volledig is opgetrokken uit hout. En ook in steden als Londen, Vancouver, Minneapolis en Amsterdam verrijzen volledig houten woontorens, studentenflats en wolkenkrabbers. Waarom is hout ineens zo populair? En is het wel net zo veilig als een gebouw van beton en staal?

Het in 2014 opgeleverde woon-werkgebouw 'Patch 22' in Amsterdam-Noord is momenteel het hoogste houten gebouw in Nederland. Het gebouw van 30 meter hoog oogt met zijn verspringende hoeken als zes losjes op elkaar gestapelde schoendozen.

Architect Tom Frantzen ontwierp het complex en zag toe op de bouw. Hij koos voor hout vanwege de duurzaamheid: het is volgens hem het enige bouwmateriaal dat zichzelf constant vernieuwt. Daarnaast nemen bomen koolstofdioxide op voor het aanmaken van voedingsstoffen. Die koolstofdioxide blijft altijd in het hout zitten en komt nooit meer vrij, tenzij het verbrand wordt. Daarom is hout volgens Frantzen een schoner alternatief voor materialen zoals beton en staal. Bij de productie van deze materialen komt juist veel koolstofdioxide vrij.

Brandveiligheid

Ondanks de positieve milieuaspecten zullen veel mensen nog wat huiverig zijn over de brandgevaren van een volledig houten gebouw. Een gebouw moet volgens de wet op zo'n manier ontworpen worden dat de dragende constructie minstens twee uur na het uitbreken van een brand nog veilig is.

Daarom heeft Frantzen de houten draagbalken en kolommen dikker gemaakt dan nodig was voor de stevigheid. In het geval van een brand zal een gedeelte van het hout dan verkolen, maar blijft de constructie wel stevig staan, legt hij uit. Een andere mogelijkheid is om een brandvertragende laag, zoals gipsplaat, tegen het hout te plaatsen.

Inhaalrace

Lang zal het niet meer duren voor Frantzens gebouw wordt ingehaald door de volgende hoogste houten constructie van Nederland: dit voorjaar begint in de buurt van het Amsterdamse Amstelstation de bouw van appartementencomplex Haut, van 72 meter hoog.

Dat is nog steeds klein vergeleken bij de 300 meter hoge geplande Oakwood Timber Tower die in Londen komt, of een 350 meter hoge toren in Tokio. Maar dat heeft te maken met hoe hoog er in Amsterdam gebouwd mag worden, aldus projectontwikkelaar Bob Jansen eerder in EenVandaag.

Hoe hoger er gebouwd wordt, des te beter er moet worden nagedacht over de stevigheid van de constructie. Hout is een licht materiaal, dat op grote hoogte veel wind vangt. De toren in Tokio bestaat volgens de plannen overigens voor 10 procent uit staal, om de constructie te beveiligen tegen de vele aardbevingen in het gebied.