Sporters en bijgeloof: tijgerbalsem op je lichaam omdat het geluk brengt

• Michael de Smit

  verslaggever

Als je het op de man of vrouw afvraagt, ontkennen ze het. Sporters geven niet graag hun geheimen prijs, ook niet op de Olympische Spelen van Pyeongchang. De meeste sporters zeggen dat ze geen vaste rituelen of bijgeloof hebben.

"Nee, ik heb dat nooit gehad", zegt voormalig schaatster Annette Gerritsen. Maar de scheidslijn tussen een vast ritueel hebben of iets móéten doen omdat je denkt dat je anders verliest, is dun. Zo blijkt.

Zo deed Gerritsen altijd dezelfde warming-up. Niet als bijgeloof, zegt ze, maar om er zelfvertrouwen uit te halen. "Ik deed altijd wel alles in dezelfde volgorde. Maar als er iets misging, raakte ik niet in totale paniek. Er zijn ook sporters die bepaalde sokken of ondergoed dragen, omdat ze denken dat het geluk brengt. Maar zelf heb ik dat nooit gehad."

Visualiseren

Ook de huidige sporters die in Pyeongchang voor goud strijden, hebben zo hun eigenaardigheden. Zo is er geen Nederlandse schaatser die tijdens een wedstrijd zijn huldigingskleding de baan mee op neemt. Ze denken dat het ongeluk brengt.

De Ghanees-Nederlandse skeletonner Akwasi Frimpong zien we voor de wedstrijd zijn afdaling visualiseren door met zijn handen de route van de baan helemaal af te leggen. Pas dan kan hij van start.

Schaatsster Anice Das doet niet aan bijgeloof, bezweert ze. Maar ze geeft toe dat ze wel wel altijd eerst haar linkerschaats moet aantrekken: "En dan nog even warme lucht erin blazen. Het is eigenlijk een tic. Een gewoonte."

Ook schudt ze deze dagen - voor haar belangrijke 500 meter - niemand de hand. Dat heeft dan weer niets met bijgeloof te maken, maar gewoon omdat ze alle risico's om ziek te worden wil vermijden.

Oud-schaatser Martin Hersman zegt dat vaste rituelen en bijgeloof belangrijk kunnen zijn voor de prestaties. "Wat je vaak ziet bij olympische sporters is dat ze afstappen van hun routine. Ze gaan ineens eerder naar de ijsbaan, ze lopen ineens langer in. Wat ik heb geleerd is dat je moet zorgen dat je voorbereiding bijna altijd hetzelfde is. Het maakt niet uit hoe belangrijk die wedstrijd is."

Dat is precies wat schaatser Ronald Mulder gaat doen als hij morgen de 500 meter schaatst. "Een uur voor de wedstrijd ben ik in de hal, veertig minuten van tevoren gaat mijn pak aan. Dat is niet zo zeer bijgeloof. Het geeft rust in mijn hoofd als alles volgens vaste stappen gebeurt."

De beer van Davis

Maar sommigen gaan verder. Zij presteren beter als ze bepaalde dingen juist wel of niet doen, denken ze. "Ik kan me herinneren dat de Amerikaanse schaatser Shani Davis altijd een bepaalde teddybeer bij zich had", vertelt Erben Wennemars. "Ja, dan denk ik: waarom? Hij vond het blijkbaar belangrijk."

De teddybeer van Davis is nog onschuldig als je het vergelijkt met het bijgeloof van de Amerikaanse skeletonner Annie O'Shea. Zij smeert zo veel tijgerbalsem op haar lichaam, dat haar hele lijf branderig voelt. "Als het niet brandt, denk ik dat ik niet kan presteren."

Skiër Dustin Cook heeft de afgelopen drie jaar elke race dezelfde thermobroek gedragen. Dat komt neer op zo'n zestig keer in totaal. En langlaufster Jessie Diggins beschildert zichzelf met glitters en draagt speciale vlechten. "Het vlechten zelf werkt rustgevend en helpt tegen de zenuwen." Ook de andere Amerikaanse langlaufsters vlechten hun haar. Allemaal hebben ze hun eigen specifieke vlecht.

"Nee, hoor, ik heb niet van die gekke dingen", zegt Anice Das. Ze staat op de bus bij het olympisch dorp te wachten. Das gaat naar een training in het schaatsstadion. Met felgelakte en kleurige nagels. "Net gelakt in het olympisch dorp. Hopelijk brengt het geluk", lacht ze als ze de bus instapt.