Witte Huis-medewerkers kunnen zonder goedkeuring bij staatsgeheimen

• Job Boonstra

  redacteur Bureau Washington

Ze gaan dagelijks om met uiterst gevoelige informatie, maar tientallen ambtenaren van het Witte Huis hebben nog helemaal geen officiële toegang tot Amerikaanse staatsgeheimen. Dinsdag stapte economisch adviseur George David Banks op, omdat ook hij geen security clearance kreeg.

Banks is de tweede medewerker van het Witte Huis die opstapt te midden van een rel over het verkrijgen van zo'n machtiging. Zijn positie bleek onhoudbaar toen duidelijk werd dat hij nooit een permanente toegang tot overheidsgeheimen zou krijgen. De FBI wilde hem die toestemming niet verlenen, omdat hij in het verleden op illegaal wietbezit was betrapt.

Veiligheidsrisico

Eerder deze week moest ook de hooggeplaatste Witte Huis-medewerker Rob Porter opstappen, nadat bekend was geworden dat hij zijn twee ex-vrouwen had mishandeld. Later bleek dat ook hij geen security clearance kon krijgen.

De FBI, die de antecedentenonderzoeken naar ambtenaren uitvoert, wil niet zeggen of Porters verleden van huiselijk geweld de reden was dat hij geen permanente toegang tot geheime informatie kreeg. Wel is bekendgemaakt dat Porter een veiligheidsrisico vormde voor de regering-Trump. Door informatie over zijn verleden achter te houden zou hij gevoelig zijn voor chantage.

Schoonzoon

Banks en Porter zijn niet de enigen die geen toestemming hebben gekregen om bij vertrouwelijke informatie te komen. Ook vertrouweling en schoonzoon van de president, Jared Kushner, heeft nog steeds geen security clearance.

Dat is pikant, want Kushner leest wel de dagelijkse, topgeheime veiligheidsbriefings van de inlichtingendiensten, die eigenlijk bedoeld zijn voor de president. Zijn aanvraag liep vertraging op doordat hij veel fouten maakte tijdens de aanmeldingsprocedure. Zo meldde hij meer dan honderd buitenlandse connecties niet, onder wie drie hooggeplaatste Russen.

Lange wachtlijst

En er zijn meer problemen. De autoriteiten kampen met een lange wachtlijst voor de toegang tot staatsgeheimen. De FBI heeft doorgaans een aantal maanden nodig, maar na ruim een jaar wachten veel ambtenaren nog steeds op officiële toegang.

Volgens een intern onderzoek van het Government Accountability Office, een Amerikaans overheidsinstituut, stonden er in 2014 190.000 dossiers in de wachtrij voor een antecedentenonderzoek. In september 2017 liep dat aantal op tot meer dan 700.000.

De FBI speelt een belangrijke rol in de toekenning van een security clearance, maar het is uiteindelijk een kleine groep hooggeplaatste medewerkers binnen het Witte Huis die het laatste woord heeft.

Als medewerkers als Jared Kushner definitief geen toegang tot staatsgeheimen krijgen, dan kan de president in theorie het besluit van die kleine groep binnen het Witte Huis naast zich neerleggen. In de praktijk gebeurt dat echter niet of nauwelijks.