Limburgs museum en onderzoekers botsen over 'nep-aquarel' van Hitler

Museum Eyewitness in het Limburgse Beek heeft voor ruim 20.000 euro een valse aquarel van Hitler gekocht. Dat zeggen Jaap van den Born en Bart FM Droog, die eind vorig jaar het NIOD dwongen tot een vervolgonderzoek naar een andere aquarel waarvan werd gezegd dat hij van Hitler was.

Directeur Wim Seelen van Eyewitness blijft erbij dat de aquarel echt van Hitler is. Hij stelt dat Van den Born en Droog grote onzin verkondigen. "Dit laat ik me niet welgevallen." Volgens hem maken ze zijn museum het leven zuur zonder contact met hem te hebben opgenomen. Zelf zeggen de twee onderzoekers dat ze hem vragen gemaild hebben, maar geen antwoord hebben ontvangen.

Bij de aquarel van het NIOD staat volgens de twee niet helemaal vast dat het een vervalsing is, maar bij de schildering van het Limburgse oorlogsmuseum is daarover volgens hen geen twijfel mogelijk. Dat komt door de papieren die aan de achterkant van de aquarel zijn bevestigd: een factuur voor het schilderij uit 1920 en een boekstempel van Hermine Hoffmann.

"Hermine Hoffman was een oudere, rijke bewonderaarster van Hitler, die hem bemoederde, maar er is geen enkele aanwijzing dat zij hem al in 1920 kende. Dat verhaal komt uit de duim van de vervalser", zegt Droog. "En waarom zou iemand een boekstempel en een factuur achter een aquarel plakken?"

Nazi-memorabilia

Eyewitness kocht de aquarel van een verkoper die het werk uit eigen beweging aanbood. Hij had hem zelf in 2014 bij veilinghuis Hermann Historica in München gekocht. Volgens de tekst die het veilinghuis erbij leverde, correspondeerde Hermine Hoffmann al in 1916 met Hitler, toen hij diende in de Eerste Wereldoorlog. Ook zou zij toen sokken voor hem hebben gebreid. Het staat echter vast dat Hitler nooit post van het thuisfront ontving, zegt Droog.

Museumdirecteur Seelen noemt dat pertinent onjuist. Hij heeft scans van brieven van Hitler uit 1916 aan Hoffmann, die hij heeft gekregen van het handelshuis Helmuth Weize, dat de nalatenschap van Hoffmann verkocht.

Droog zegt dat vervalsers dit soort valse informatie er vaak bij leveren om hun werk echt te laten lijken. Veilinghuis Hermann Historica grossiert volgens hem in de verkoop van valse nazi-memorabilia.

Oplichter

Navraag bij het veilinghuis leerde Droog en Van den Born dat de aquarel in 2014 voor 1140 euro verkocht werd. Ook dat wijst er volgens hen op dat het een vervalsing is. Zowel het veilinghuis als de koper moet volgens hen hebben geweten dat het een nep-Hitler was, want de marktprijs voor aan Hitler toegeschreven werken is de laatste jaren veel hoger. Zo bracht een andere aan Hitler toegeschreven aquarel in 2014 maar liefst 130.000 euro op.

Seelen zegt dat zijn aquarel in 2014 niet voor 1140 euro werd afgehamerd, maar voor 19.000 euro, en dat hij "er een klein beetje meer voor betaald" heeft. Het bedrag van 19.000 euro heeft het veilinghuis op internet gezet.

Als twee druppels water

Droog voegt eraan toe dat een museumdirecteur had moeten weten dat alle Hitlers die na 1945 zijn opgedoken, vals zijn. Slechts van vijf aquarellen staat vast dat ze echt zijn. Vier daarvan werden als oorlogsbuit meegenomen door het Amerikaanse leger bij Hitlers fotograaf Heinrich Hoffmann en liggen nu in Washington. De vijfde kwam in handen van een Italiaanse verzetsstrijder en ligt nu in Florence.

De aquarel van museum Eyewitness lijkt volgens Droog als twee druppels water op een andere aquarel die in Italië ligt. Deze aquarel, die mogelijk in 1913 door Hitler werd gemaakt, werd in 1984 tentoongesteld. Droog vermoedt dat de vervalser de afbeelding uit de tentoonstellingscatalogus heeft nageschilderd.

Seelen zegt dat hij echt wel weet dat veel aan Hitler toegeschreven werken vals zijn. "Droog heeft een punt als hij zegt dat er meer vervalsingen zijn dan echte. Voor vervalsers werd Hitlers werk natuurlijk interessant toen Hitler populair begon te worden. En hij had niet echt een eigen stijl. Dat maakte vervalsen makkelijk. Maar de echtheid van onze aquarel is door verschillende deskundigen bevestigd."

Nog meer nep

Droog en Van den Born zijn vorige week in het museum in Limburg gaan kijken. Ze zagen daar ook brieven en documenten die van Hitler, Eva Braun en andere nazi-kopstukken zouden zijn, en hoge onderscheidingen met echtheidscertificaten. Ook daarvan vermoeden ze dat ze nep zijn.

"Vermoedelijk zijn ze ergens in China gemaakt. Soortgelijk materiaal zie je bij veilinghuizen in zulke hoeveelheden, dat er zo langzamerhand meer nazi-onderscheidingen te koop zijn, dan er ooit Duitse soldaten zijn geweest."