Scepsis bij start Syrië-overleg aan de Zwarte Zee
Aan de Zwarte Zee, in Sotsji, begint vandaag een grote tweedaagse Syrië-conferentie. Gastheer Rusland hoopt er met de betrokken partijen een politiek akkoord te bereiken over een staakt-het-vuren en de toekomst van Syrië. Aan de top doet een groot deel van de Syrische oppositie echter niet mee en ook de belangrijkste Koerdische groeperingen en de Verenigde Staten zijn afwezig.
Behalve Rusland is ook Iran van de partij, de andere belangrijke bondgenoot van de Syrische president Assad. Ook Turkije is in Sotsji. Het overleg valt buiten het vredesoverleg dat de VN leidt over Syrië. Dat heeft tot op heden nog weinig opgeleverd. In Sotsji is VN-gezant voor Syrië Staffan de Mistura, ook aanwezig.
De Russische president Poetin zei eind vorig jaar dat het de bedoeling is om een nieuwe grondwet te schrijven en verkiezingen te houden onder VN-toezicht.
Volgens critici zal een eventueel akkoord slechts de belangen dienen van Assad. Vermoedelijk zal in een slotverklaring worden opgeroepen de sancties tegen Syrië te beëindigen en te helpen om het land weer op te bouwen.
De Syrische Nationale Raad, die afgelopen week afzegde, zegt dat Rusland niet openstaat voor een Syrië zonder Assad. Het overleg in Sotsji zou slechts zijn bedoeld om de reguliere onderhandelingen te ondermijnen. VN-chef Guterres is er publiekelijk genuanceerder over. Hij ziet in 'Sotsji' een "belangrijke bijdrage" om het door de VN geleide overleg in Genève nieuw leven in te blazen, zei een woordvoerder.
De gesprekken onder leiding van de VN, in Wenen, werden vorige week door de Syrische onderhandelaar Bashar Jaafari betiteld als "een zwarte komedie". Jaafari reageerde op voorstellen van de VS, Saudi-Arabië, Jordanië, Groot-Brittannië en Frankrijk om de rol van de Syrische premier te versterken ten koste van die van de president. Ook zouden nieuwe presidents- en parlementsverkiezingen gehouden moeten worden.
Jaafari zei dat al deze landen verantwoordelijk zijn voor het bloedige geweld in Syrië. De VS heeft terreurgroep IS gecreëerd en Saudi-Arabië is allerminst een "baken van vrijheid in het oosten", aldus de Syriër.
De Syrische politiek analist Omar Kouch, gevestigd in Turkije, heeft er weinig fiducie in dat het overleg in Sotsji tot iets goeds leidt. Tegen Al Jazeera zegt hij dat veel van de voorstellen in Sotsji ook op tafel lagen bij de VN-geleide gesprekken. "Dus als de Russen de Genève-route ondersteunen, dan hadden ze dat ook aan tafel in Genève kunnen doen."
Volgens Kouch wordt het VN-overleg gekaapt door Rusland en zijn bondgenoten. Het Turkse offensief tegen Koerdische strijders van de YPG in Noordwest-Syrië, in de regio Afrin, is daarvan volgens de Syriër een gevolg. Hij benadrukt dat de partijen die aan tafel zitten in Sotsji het willen doen voorkomen alsof de burgeroorlog in Syrië een intern conflict is, terwijl in werkelijkheid sprake is van een proxy-oorlog, waarbij externe partijen via Syrië met elkaar strijd leveren.
Syrië-expert Aron Lund deelt de analyse van Kouch, maar zegt tegen Al Jazeera ook kritisch te zijn op de VN. Die zou zich te weinig hebben gericht op het doel de strijd in Syrië te beëindigen. De focus lag volgens Lund lange tijd te veel op 'regime change'.