Voetbalclubs willen laatbloeiers meer kansen geven
Hoe voorkom je dat bij de voetbaljeugd vooral de grootste en sterkste kinderen opvallen en de laatbloeiers nooit een reële kans krijgen? Clubs op alle niveaus breken zich daar al jaren het hoofd over. Er is nu een nieuw hulpmiddel dat als eerste werd ingevoerd in de jeugdafdelingen van profclubs en dat ook begint door te dringen in het amateurvoetbal: het meten van de 'biologische leeftijd' van kinderen.
Amateurclub Victoria in Hilversum experimenteert met tests en trainingen waarbij kinderen niet bij elkaar worden gezet op basis van het jaar waarin ze geboren zijn, maar op basis van hun biologische leeftijd. Dat kan betekenen dat een flink uit de kluiten gewassen 10-jarige meedoet met 11-jarigen, of dat een kleiner 11-jarig spelertje juist meetraint met de 10-jarigen.
“Op die manier creëer je meer uitdagingen voor iedereen”, zegt Matthew Wheatley van Victoria. “De kleine en lichtere spelers, die normaal altijd moeten opboksen tegen fysiek sterkere leeftijdgenoten, kunnen opeens laten zien wat ze echt in huis hebben en pakken dan soms de leidersrol op. En ook bij de grotere kinderen, die gewend zijn om veel te doen op basis van kracht, worden weer heel andere vaardigheden aangesproken.”
Puberteit
Profclubs als FC Groningen en AZ werken al langer met dit systeem. Het is één van de manieren om iets te doen aan het 'kalendermaandeffect': het gegeven dat alle jeugdselecties, bij de clubs in het betaald voetbal maar net zo goed bij de amateurs en in nationale elftallen, worden gedomineerd door kinderen die in de eerste maanden van het kalenderjaar geboren zijn. Die kinderen zijn op 7- of 8-jarige leeftijd het sterkst en snelst en schieten het hardst, waardoor zij eerder in het oog lopen bij de scouts en de andere beslissers. De kinderen uit oktober, november en december staan juist op achterstand.
Daar komt bij, legt sportwetenschapper Wouter Frencken van FC Groningen uit, dat richting puberteit sommigen zogenoemde vroegrijpers zijn en anderen juist relatief laat op hun groeipiek komen. Ook het tempo waarin je je ontwikkelt, speelt een rol. "Als je pech hebt omdat je én laat in het jaar geboren bent én je bent een laatbloeier, dan is het helemáál moeilijk om in het oog te springen. Terwijl die kinderen talentvoller kunnen zijn dan hun biologisch oudere leeftijdgenoten."
Belastbaarheid
FC Groningen selecteert kinderen daarom sowieso niet voor hun 11de voor opleidingsteams. "Voor die tijd heeft het selecteren van de 'beste spelertjes' nul voorspellende waarde", stelt Frencken. "Bij die scouting van die iets oudere kinderen, houden we dus onder meer rekening met de geboortemaand en de biologische leeftijd van spelers. Maar we gebruiken deze aanpak ook om op de training alternatieve teamindelingen te maken om andere vaardigheden van kinderen aan te spreken. En we krijgen inzicht in hun belastbaarheid: wanneer kan iemand bijvoorbeeld met krachttraining beginnen?"
Dat laatste vindt ook Matthew Wheatley van Victoria 1893 een groot voordeel. "Rond de start van de puberteit beginnen kinderen blessures te krijgen. Als je beter weet wat ze wel of niet aankunnen, kan dat helpen die te voorkomen."
Nieuw-Zeeland
In Engeland zijn er al toernooien gehouden voor teams met spelers van dezelfde biologische leeftijd. In de rugbycompetities in Nieuw-Zeeland worden kinderen zelfs op basis van hun gewicht ingedeeld: geen team voor kinderen van onder de 15, maar onder de 55 kilo. Dat doet de Nieuw-Zeelandse rugbybond omdat veel kinderen bleken af te haken die steeds onder de voet werden gelopen. Zij verloren de lol in het spel.
Dit soort plannen zijn er in Nederland nog niet. De bio-banding, zoals het nieuwe systeem officieel heet, is vooralsnog vooral een middel voor op het trainingsveld.