Verschillen voor bijstandsgerechtigden groter door gemeentebeleid
Een korting op je uitkering en je verplicht melden voor vrijwilligersdienst, of een goed gesprek over je schuldenprobleem en een cursus? Doordat gemeenten mogen experimenteren met de bijstand, kunnen de verschillen voor bijstandsgerechtigden de komende jaren groter worden.
Politieke partijen in een gemeenteraad krijgen zo steeds meer invloed op het beleid voor mensen met een bijstandsuitkering. Al probeert de landelijke politiek een beetje een vinger in de pap te houden.
Vandaag debatteert de Tweede Kamer over de experimenten, waaronder dat in Amsterdam. De Amsterdamse SP-wethouder Vliegenthart spreekt van een zachte, sociale aanpak. Bijstandsgerechtigden krijgen geen boetes of verplichte 'tegenprestatie' opgelegd.
De Amsterdamse aanpak is de VVD in de Tweede Kamer een doorn in het oog. "De verplichte tegenprestatie helpt gewoon", zegt Kamerlid Nijkerken-De Haan. Zij vindt het logisch dat iemand die geld van de maatschappij krijgt daar zo snel mogelijk wat voor terugdoet. "Het mag duidelijk zijn dat de aanpak in Rotterdam mij meer aanspreekt", zegt zij.
Want in Rotterdam is Leefbaar-wethouder Struijvenberg trots op zijn 'strenge' beleid. Wie zonder reden niet solliciteert raakt zijn uitkering kwijt. Fraudeurs worden hard aangepakt. Resultaat is dat het aantal bijstandsuitkeringen maar een beetje is gestegen.
"In de presentatie is het een groot verschil", zegt GroenLinks-Kamerlid Voortman. "Als je kijkt naar de uitvoering valt het wel mee." Want ook in Rotterdam is er oog voor verschillen tussen mensen. GroenLinks is voorstander van de Amsterdamse aanpak: bijverdienen bij je uitkering en de tegenprestatie niet dwingend opleggen. Volgens Voortman helpt individuele aandacht meer dan het onder druk zetten van mensen.
Dat is ook de aanpak van CDA-wethouder De Ridder in Tilburg. "Soms zijn mensen al drie jaar werkloos, die hebben dus al drie jaar lang afwijzingen gehad", zegt hij. "Dan moet je meer doen dan zeggen dat ze moeten solliciteren."
Zijn partijgenoot in de Tweede Kamer Peters vindt het goed dat gemeenten veel vrijheid krijgen om binnen de wet te experimenteren. Die experimenten, zo staat in de wet, moeten wetenschappelijk verantwoord worden uitgevoerd zodat de resultaten landelijk bruikbaar zijn.
"Maar het wetenschappelijk maken van de resultaten is erg ingewikkeld", zegt Peters. "Er zijn geen twee variabelen die je naast elkaar kunt leggen, als je kijkt naar de mensen waar het om gaat."
Staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken wil vasthouden aan het wetenschappelijke uitgangspunt. Gemeenten, dus ook Amsterdam, moeten zich aan de regels houden. Anders zullen de resultaten nooit te vergelijken zijn. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart, als duidelijk is welke partijen 'de baas' zijn geworden in de gemeenten, gaat Van Ark hierover met ze praten.
